N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdiraz а kov, M. X. Ashurov

 
X.4. Chuchuk suvlarni tayyorlash qurilmalari 
Yuqorida  aytib  o‘tilganidek,  neft  konlarida  qatlam  bosimini  ushlab  tur
ish 
uchun  qatlamlarga  daryo,  ko‘l  va  suv  omorlaridagi  chuchuk  suvlarni  haydash 
mumkin.  Ba’zan  artezian  quduqlaridan  olingan  yer  osti  suvlaridan  ham  Shu 
maqsadda  foydalanish  mumkin.  Yer  osti  suvlarining  tarkibi  yil  fasllari  o‘zgarishi 
bilan ham o‘zgarmaydi 
va ularni qatlamga tozalamay turib ham haydash mumkin. 
Yer osti suvlaridan farqli ravishda daryo va ko‘l suvlarining sifati past bo‘ladi. 
Bular suv tozalash stansiyalarida qayta ishlanishi mumkin. 
Amaliyotda mahsuldor qatlamlarni suv bostirishda 
o‘zan osti
 suv olgich va suv 
tozalash stansiyalari keng tarqalgan. 
O‘zan  osti
 
suvolgichlari  uchun  daryoning  qirg‘oq  qismidan  20
-30m 
chuqurlikda 
quduqlar 
kovlanadi 
va 
300mm 
diametrli 
quvurlar 
bilan 
mustahkamlanadi. Bu quvurlarga suv ko‘targish quvurlar (2) tushurilad
i.  Daryoning 
suvi qumli qatlamdan filtrlanib quduqqa tushadi. 
Quduqdan  toza  suv  daryo  bilan  rezervuar  sathlari  farqi  ta’sirida  va 
vakuumkompressor yordamida hosil qilingan vakuum ta’sirida vakuum
-havzaga  (4) 
boradi. Undan nasos (6) yordamida toza suv rezervuariga (8) uzatiladi. Nasos (9) lar 
yordamida  toza  suv  rezervuar  (8)  dan  olinib  magistral  suvuzatkichga  haydaladi. 
Magistral suvuzatkichlardan suv ko‘pqatorli nasos stansiyalariga (KNS), ulardan esa 
haydovchi quduqlarga boradi. 
Ochiq suvolgichlar sxemasida ifloslangan daryo suvi quvur (2) orqali birinchi 
ko‘tarish  nasos  stansiyalariga  boradi.  Birinchi  ko‘tarish  nasos  stansiyalaridan 
ifloslangan  suv  aralashtirgichga  (3)  ga  boradi. Bu  yerda  meyorlagich  (2)  yordamida 
tinimsiz  ravishda  koagulyatsiya  yetkazib  berib  turiladi  (oltingugurtsuvchilli 
alyuminiy Al
2
(SO
4
)
3
x18H
2
O yoki temir kuporasi FeSO
4
 ) 

---

156