Elektr zaryadlarning o’zaro ta’sir qonuni. Kulon qonuni. Nuqtaviy zaryad haqida tushuncha. Zaryadlarning xalqaro (si) va sgs birliklar sistemasidagi birliklari. Zaryadlarning chiziqiy, hajmiy va sirtiy zichliklari. Reja

                 
          
             (1.2)   
                                                    
   
 
 
 
   
   
         
(1.3)
                                
yoki
 
 
 
  
 
 
 
 
 
  
  
 
 bo’lsa bundan  
𝒿
 
 
 
  
 
 
 
 
  
bo’ladi . 
                                                             
 
 
 =
𝛌
                         
(1.4)  
              (1.4) 
ifodamiz  solishtirma  elektr  o’tkazuvchanlik  deyiladi. 
Yuqoridagi belgilash- 
              larni hisobga olganimizda :   
                                                                 
𝒿
= 
𝛌
E                   
(1.5) 
(1.5) ifodani om qonuning differensial ko’rinishi deyiladi. E – vektor kat-talik 
, shuning uchun:            
 ⃗
=
  
⃗⃗⃗⃗⃗⃗
              
(1.6) 
              (1.6) 
ifodadan 
ko’rinadiki 
o’tkazgichning ixtiyoriy kichik ko’ndalang kesimida-
gi 
to`k 
zichligi 
shu 
nuqtadagi 
 
maydon  
kuchlanganligining    qiymati  va  yo’nalishi  bilan  aniqlanadi.  O’tkazgichni  
zaryadlaganimizda,  uning    atrofida  xosil  bo’lgan  elektr  maydonning  
kuchlanganligi  o’tkazgichning(  ekvipotensial  sirtning  )  sirti-ga  perpendikulyar 
bo’ladi.  Bunda    elektr  maydonni  bajargan  ishi  nolga  teng  bo’ladi.Agarda 
o’tkazgichdan  to`k  o’tayotgan  bo’lsa,  yani  zaryadlangan  zarrachalarning    tartibli 
harakati yuzaga kelgan ekan, albatta o’tkazgich bo’ylab yo’nalgan (elektronlarning  

---

harakat    yo’nalishiga    teskari  yo’nalgan)  elektr  maydon  kuchlanganligi  mavjud 
bo’ladi  .  Endi    o’tkazgich      atrofidagi                  elektr  maydon  kuchlanganligi 
o’tkazgich  sirtiga  tik  yo’nalgan      bo’lmaydi.  Shuning  uchun  E  –  vektorning 
tanginsial tashkil   etuvchisi  E
t 
 o’tkazgich  bo’ylab  to`k o’tishini yuzaga keltiradi. 
Om  qonunining  differensal ko’rinishda  bu fizik jarayon yaqqol namoyon bo’ladi.