Elektr zaryadlarning o’zaro ta’sir qonuni. Kulon qonuni. Nuqtaviy zaryad haqida tushuncha. Zaryadlarning xalqaro (si) va sgs birliklar sistemasidagi birliklari. Zaryadlarning chiziqiy, hajmiy va sirtiy zichliklari. Reja

 = v
2 
+ 2 v u + u
2
                            
ga teng.  Biroq
 v
 ning o’rtacha qiymati 0 ga teng. Shuning uchun 
 
                               (v+u)
2 
= v
2
+u
2
                         (1.5)               
bo’ladi. 
    Demak, tartibli harakat elektironlarning kenetik energiyasi  
 
k 
 ni o’rtacha  
      
  
k 
= 
   
 
 
                               (1.6) 
ga orttiradi. 

---

     2
. O`tkazgichlardagi erkin elektronlar .Klassik tassavurlar . 
     Metallardan  tok  o`tganda  o`tkazgich  tarkibida  kimyoviy  o`zgarish  ro`y 
bermaydi.  Bundan  kelib  chiqadiki,  metallning  elektr  o`tkazuvchanligi  metall 
atomlarining  o`tkazuvchanligi  metall  atomlarining  ko`chishiga  bog`liq  bo`lmay  , 
elektronlarning harakati bilan aniqlanadi .    
     Metallarning  o`tkazuvchanligi  elektron  xarakterda  ekanligini  izohlash 
uchun  metalldagi  atomlar,  hech  bo`lmaganda  qisman  ,  elektronlar  va  musbat 
ionlarga  dissotsatsiyalanadi  va  buning  natijasida  metallda  ko`p  miqdorda  erkin 
elektronlar  bo`ladi,  deyishga  to`g`ri  keladi.  Bu  elektronlar  metall  ionlari  hosil 
qilgan  kristall  panjarada  erkin  ko`chib  yura  oladila.  Erkin  elektronlar  metallda 
tartibsiz  issiqlik  harakatda  bo`ladilar.  Tashqi  elektron  maydon  bo`lganda  bu 
maydon elektronlarni ma`lum yo`nalishida harakatlantirdi. Elektronlarning bunday 
ko’chishi metalldagi elektr tokini vujudga keltiradi. 
    Elektronlarning  metallda  erkin 
ko`cha 
olishi 
haqidagi 
gipotezani 
elektronlar 
bilan 
metal 
kristall 
panjaraning 
tugunlarida 
joylashgan 
musbat 
ionlarning 
bog`lanish  
energyasini  tekshirish  ham  tasdiqlaydi. 
Dastlab  bir-biridan  biror  o`zgarmas 
masofada  joylshgan  A1+  va  A2-  ikkita 
qo`shni musbat ion quraylik