Elektr zaryadlarning o’zaro ta’sir qonuni. Kulon qonuni. Nuqtaviy zaryad haqida tushuncha. Zaryadlarning xalqaro (si) va sgs birliklar sistemasidagi birliklari. Zaryadlarning chiziqiy, hajmiy va sirtiy zichliklari. Reja

prinsipi. Elektr dipoli. Elektr maydonni grafik ravishda tasvirlash va kuch 
chiziqlari. 
Reja: 
1.
 
Elektr  maydoni,  uning  yuzaga  kelish  shart-sharoitlari,  asosiy 
xarakteriskalari xaqida tushinchalar berish, taxlil qilish. 
2.
 
Elektr 
maydon 
kuchlanganligi. 
Nuqtaviy 
zaryad 
maydoni, 
superpozitsiya prinsipi. 
3.
 
Elektr dipoli maydonini hisoblash. 
4.
 
Elektr  maydonni  grafik  tasvirlash  kuch  chiziqlari.  Bir  jinsli  va  bir 
jinsli bo’lmagan maydonlarni hisoblash 
5.
 
 Elektr  maydonni  eksprimental  usullarda  o’rganish  va  uning  amaliy 
ahamiyati. 
Elektr  maydon 
-  elektr  zaryadlar  yoki  o’zgaruvchan  magnit  maydon  hosil 
qilgan fizik maydon.  Elektr maydon tushinchasini birinchi bo’lib M.Faradey XIX-
asr 
30-yillarida 
kiritgan 
. 
Elektr 
maydon 
materiyaning 
maydon 
ko’rinishidir.Elektrlangan  jismlarning  bir-biriga  ta’siri,  ularning  harakati  Elektr 
maydonlari tufaylidir. Har bir zaryad o’z atrofidagi fazoda elektr maydon harakat 
qiladi va shu maydon orqali boshqa maydonlarga ta’sir qiladi. Elektr maydonning 
asosiy  xususiyatlaridan  biri  elektr  maydonga  zaryad  kiritilganda  unga  ta’sir 
qiluvchi kuchdir. Maydon hususiyatlarini o’rganish uchun bu maydonga nuqtaviy 
zaryadlarni  joylashtirish  va  ularga  ta’sir  etuvchi  kuchlarni  kuztish  kerak. 
Maydonga  kiritilgan  zaryadlar  shu  qadar  kichikki,  ular  maydonni  hosil  qilgan 
zaryadlarning kattaligini ham, joylashishini ham o’zgartirmaydi. Kulon qonunidan 
zaryadga  ta’sir  etuvchi 
F 
kuchning  zaryad  kattaligi  q  ga  nisbati  zaryadning 
kattaligi  q  ga  bog’liq  bo’lmay,  maydonning  berilgan  nuqtasini  xarakterlaydi. 
Maydonning  barcha  nuqtalari  uchun  topilgan  F  q  nisbat  maydonning    muayyan 

---

obyektiv  husiyatlarining  fizik  xarakteriskasini  bildiradi.    Bu  nisbat