Mavzu: Quduqlarni shtangali chuqurlik nasoslari yordamida ishtish tizimi tahlili va

Qatlam bosimi. 

Neft  koni  maxsuldor  qatlamning  g’ovak  muhitida  joylashgan  neft,  gaz  va  suv 

ma’lum bir bosimda bo’ladi.  Bu bosimni biz qatlam bosimi deb ataymiz. Boshlang’ich 

qatlam  bosimi  neft  uyumining  yotish  chuqurligiga  bog’liq,  uni  umumiy  ko’rinishda 

quyidagicha ifodalash mumkin. 

                    

g

Н

qat

b

















4

.

10

                                 

(1) 

bu erda: 

P

b.kat

-uyumning ko’rilayotgan nuqtasidagi boshlang’ich qatlam bosimi. N/m

2

 da. 



-    qatlam  bosimining  gidrostatik  bosimidan  chetlanish  darajasini  hisobga 

oluvchi koeffisient.  

H- uyumning yotish chuqurligi yoki quduq chuqurligi, m da  



-qatlam sharoitida suyuqlikning zichligi,  kg/m

3

. 

g-erkin tushish tezlanishi m/s

2

. 

Ko’plab  tekshirishlar  natijasi  shuni  ko’rsatadiki,  har-xil  konda  qatlam 

bosimining  gidrostatik  bosimdan  chetlanish  koeffisienti     



=0,8  dan  1,2  gacha 

o’zgaradi. Agar qatlam har tomonlama o’tkazmas qatlamlar bilan chegaralangan bo’lsa, 



=1 deb olinadi. Qatlam bosimi chuqurlik manometrlar yordamida aniqlanadi.  

Agar quduqning quvur ortki qismida gaz  

syukliqni  ko’taruvchi  quvurning  yuqori  qismiga  siqib  turganligi  aniqlansa,  u 

holda qatlam bosimi quyidagi formula bilan aniqlanadi.