Kommunikasiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xopazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

III.

 

BARMOQ IZLARI TASVIRLARINI TAHLIL QILUVCHI 

DASTUR NIMTIZIMINI YARATISH BOSQICHLARI 

3.1 Barmoq izlarini tanishning asosiy muammolari 

 

Tabiatning    insonga  taqdim  etgan  grafika  tasvirlari  juda  ko’p  turli  . 

Tasvirning ajralmas atributi uning makon tuzilishi bo’lib xisoblanadi . Hislar bilan 

qayta qurish va ob’ektivlik hisini ta’minlash qobiliyati tasvirning o’zgarishiga sabab 

bo’ladi. 

 

Fazoviy aniqlik, fazoning  har qanday nuqtasi  ob’ektni ifodalaydigan yoki 

tegishli mavzuning bir yoki bir nechta ob’ektlariga tegishli bo’lgan yagona va aniq 

belgilangan  tarkibiy  elementlarga  tegishli  ekanligini  anglatadi.  Shunday qilib, har 

qanday  tasvir  ma’lum  bir  priori  rejasiga  muvofiq  tuziladi,  uning  tarkibiy 

qismlarining mavqeini va semantik xususiyatlarini belgilaydi. 

 

Kompyuterdagi  tasvirlarning  vakillik  modellari ikki turga bo’lingan:  rastr 

va vektor. 

 

Kompyuterda  "xom"  tasvirlarning  eng  keng  tarqalgan  shakli  rastr 

hisoblanadi.  Bu  holda  tasvir  NxM  nuqtalarining  matritsasi  (piksel).  Tasvirlarni 

rastrli  tasvirlash  juda  oddiy  va  ekranda  piksellarning  chiziqli  chiqishidan  iborat 

bo’ladi  .  Shu  bilan  birga,  ushbu  turdagi  model  tarkibiy  yoki  semantik  axborotni 

qo’llamaydi, bu uning qo’llanilish doirasini cheklaydi. Haqiqiy hayotdan rasmlarni 

kompyuterga kiritish paytida ular rastr shaklida tez-tez ko’rinadi. 

 

Rasmni  namoyish  qilishning  vektorli  modellari,  har  qanday  yo’nalish 

analitik shaklda, masalan, vektorlar - yo’naltirilgan segmentlar shaklida ifodalanishi 

mumkinligiga asoslanadi. Vektorli modeldagi tasvirlarni rastrli tasvirga qaraganda 

murakkabroq qilish, lekin, bu model tarkibiy ma’lumotlarni kiritib, kognitivlik kasb 

etadi. 

 

Barmoq izi tasvirini odatda ikkilik kodda saqlanadi, bu erda naqshning har 

bir pikseli 8 bit, ya’ni 256 rangli kul rang bilan tavsiflanadi. Murakkab skanerlash 

tizimlarida  chop  etishning  raqamli  surati  maxsus  tasvirni  yaxshilash  algoritmidan 

foydalanib  ishlov  beradi.  Ushbu  algoritm  skaner  parametrlarini  sozlash  uchun 

---

25 

 

sensorga javob beradi. Sensor oxirgi tasvirni ushlab turganda, algoritm eng yaxshi 

sifatni olish uchun bosim tasvirining kontrasti va keskinligini sozlaydi / 12 /. 

 

Barmoq izlarini aniqlash usullari namunalar bilan taqqoslash yoki xarakterli 

tafsilotlardan foydalanishga asoslangan. 

 

Parchalar  tomonidan  identifikatsiyalashda,  xususiyati  (detal)  topilgan 

tasvirdan faqat aniq joylar olinadi. Odatda bu tizma oxiri yoki uning bo’linishi (2.1-

rasm). Ushbu holda shablonning tarkibi nisbiy koordinatalar va qismning yo’nalishi 

haqida ma’lumot. Ovozni aniqlash algoritmi mos keladigan ma’lumotlarni topadi va 

solishtiradi. Barmoq izining aylanishi yoki uning parallel ravishda o’tkazilishi (shift) 

tizimning  ishlashiga  ta’sir  qilmaydi,  chunki  algoritm  nisbatan  qiymatlar  bilan 

ishlaydi. 

 

Parchalar tiplari 

 

Rasm. 2.1 

 

 

Taqqoslash  uchun,  pappillar  naqshlarining  ananaviy  tasvirini  bitmapda 

qidirishadi.  Tog’larning  konturini  chetlab  o’tadigan  algoritmdan  foydalanish. 

Natijada,  tahlil  subsi-  ti  rastrli  namoyishdan  tizimli  vakolatga  o’tishni  amalga 

oshiradi.