Internet
Foydalanuvchi
Internetga milliondan oshiq xar xil operatsion tizimlarda ishlaydigan kompьyuter
ulangan. Telnet esa bir operatsion tizimda ishlab turgan bыlsa , boshqa operatsion tizimlar
serveriga щam ulanishi mumkin. Masalan, Windows shaxsiy kompьyuterda ishlab turib,
UNIX serveriga ulanishi mumkin.
Telnet bilan ishlash
Telnet bu terminalning emulyatsiya protokolidir. U or=ali Internetga olisdan turib kirish
mumkin. Terminal emulyatsiyasi - bu bosh=a kompьyuterga kirishni ta’minlovchi ish rejimi. Bu
щolda bosh=a kompьyuter bilan uning terminali sifatida mulo=otda bыlasiz. Kыpchilik щollarda
DEC firmasi tomonidan ishlab chi=ilgan va UNIX operatsion tizimida terminal emulyatsiyasi
uchun mыljallangan vt100 terminal emulyatsiyasidan foydalaniladi.
Unix operatsion tizimida fayllarni bosh=arish DOS OT dagi kabi ыsha kataloglar
tuzilmasiga asoslangan.
Olisdan turib ishlash seansini boshlash uchun telnet (Unix) komandasini berish va siz
ishlashni xoщlagan mashina nomini kыrsatish lozim.
Telnet host domain
Masalan:
telnet well.cf.ca.us
Bu komandaga nisbatan olisdagi kompьyuter sizning rыyxatga olingan nomingizni
(login) va parolni sыraydi. CHunki telnet alo=ani ыrnatish uchun siz ushbu olislashgan
kompьyuterda rыyxatga olingan bыlishingiz kerak. Agar siz Telnet komanda =atorida turib,
Telnetíèíã áàð÷à êîìàíäàëàðè щàqèäà ìà’lumot olishni istasangiz, klaviatura bilan sыrov (?)
alomatini kiriting.
Telnet dasturini kiritgan kompьyuter lokal щisoblanadi. Ыz ыrnida alo=a ыrnatadigan
kompьyuter - olislashgan kompьyuter щisoblanadi.
Telnetdan ma=sadga muvofi= foydalaniladigan щolatlar:
Siz bir =ator kompьyuterlarda rыyxatga olingansiz va baúzi ishlarni bajarishingiz
kerak (dasturni kiritish uchun sizning kompьyuterlaringizda resurs yetishmaydi,
nisbatan kuchli kompьyuterga kirishga ruxsat olish kerak; bosh=a kompьyuterda
sa=langan maúlumotga ega fayl bor va ushbu ma’lumotlar bilan ishlash uchun
dasturni kiritmo=chisiz);
siz Internet tizimining “mijoz-server” ilovasidan foydalanmo=chisiz, lekin sizning
mashinangizga kerakli “mijoz-dastur” kiritilmagan;
bosh=a kompьyuterda joylashgan lokal dasturga kirishga ruxsat olishingiz shart.
Lokal dasturning uchta turi mavjud:
Maúlum mavzu bыyicha faylga kirishni taúminlovchi eúlonlar taxtasi (BBS - Bulletin
Board Services);
ma’lumotlar bazasi;
menyu tizimi yordamida fayllarga =ulay kirishni taúminlovchi dasturlar.
Telnet bazasida Hytelnet ishlab chi=ilgan. Hytelnet telnet yordamida ochi=dan-ochi=
ulanish imkonini beruvchi tizimlar va kutubxonalarning gipermatnli rыyxatida =ayd etish uchun
kompьyuterlar tanlash imkonini beradi. Hytelnetni ishga solish uchun hytelnet komandasi
beriladi.
Menyuda tanlash uchun yu=ori (pastga) yuritish klavishlari va Enter klavishidan
foydalaniladi. Foydalanuvchining Hytelnet ma’lumotlar bazasida sa=lanadigan identifikatori va
paroli
dastur
bilan
avtomatik
ravishda
kiritiladi.
Web
Hytelnet
taxminicha,
httr://library.usask.ca/hytelnet manzilgoщi bыyicha kiritish imkoni mavjud.