3-seminar mashg’uloti. Ommaviy qirg’in qurollari ta’siridan himoyalanish ishdan maqsad

Radioaktiv  zararlanish.

  Yadro  aslahaning  bu  ta’sir  omili  boshqa 

shikastlovchi omillari ichida alohida o’rin tutib, uning ta’sir doirasi nafaqat aslaha 

portlatilgan hudud, balki o’nlab, yuzlab uzoqlikdagi joylarni o’z ichiga oladi. Bu 

omil uzoq vaqt davomida katta hududni zararlab, insonlarga, hayvonot dunyosiga 

qattiq  shikast  yetkazadi.  Radioaktiv  zararlanishning  manbai  yadroviy  portlovchi 

moddaning 

parchalangan 

qismlari, 

parchalanmagan 

yadroviy 

zaryadlar, 

aktivlangan  tosh,  tuproqlardan  tashkil  topgan  bulut  hisoblanadi.  Bularning 

hammasi  atmosferaga  ko’tarilib,  eng  yuqori  balandlikka  etgandan  so’ng 

turg’unlashadi va metereologik sharoitlarga qarab har xil uzoqlikka tarqalib yerga 

tushadi va o’sha yerdagi jamiki narsalarni zararlaydi. 

Portlash  bulutida  35  ta  kimyoviy  elementning  80  ga  yaqin  izotopi  hosil 

bo’lib,  yerga  tushadi  va  ular  ham  o’z  navbatida  parchalanib  boradi.  Radioaktiv 

bulut  shamol  tezligi  va  yo’nalishiga  qarab  ellips  ko’rinishida  tarqalib  yerga 

tushadi.  Radioaktiv  zarrachalarni  yerga  tushgan  miqdoriga  qarab  nisbiy  4  ta 

zararlangan hududga ajratish mumkin: kuchsiz (A hudud), kuchli (B hudud), xavfli 

(V hudud) va juda xavfli (G hudud). Radioaktiv shikastlangan hududlar bir-biridan 

nurlanish dozalari qiymati bilan farqlanadi (2-rasm).  

---