Mahalla va oila

Muloqotdoshni idrok etish (baholash) 
Birlamchi idrok yoki odamning tashqi ko‘rinishi - uning milliy va ijtimoiy 
mansubligi,  psixik  sifatlari,  madaniyat  darajasi  va  sh.k.lar  haqidagi  ko‘plab 
ma’lumotlar beruvchi signallar majmui sifatida izohlanadi. Odamlar bir - birini 
idrok qilar ekanlar sheriklarining xarakteri va psixik holati, uning kommunikativ 
va ishchan sifatlari haqida xulosa qiladilar.  
Agar  odam  haqidagi  birinchi  taassurot  muvaffaqiyatli,  ijobiy  bo‘lsa, 
uning  keyingi  xatti-harakatlarini  ham  ijobiy  baholash  an’anasi  (“ijobiy  oreol 
effekti”) yuzaga keladi. 
Agar birinchi taassurot salbiy, shaxs xulqidagi noxush ko‘rinishlar bilan 
bog‘liq  bo‘lsa,  unda  uning  kelgusi  xatti-harakatlarini  salbiy  baholashning 
ustivorlik qilish an’anasi (“salbiy oreol effekti”) kuzatiladi. 
Oilaviy  hayotda,  turmush  o‘rtog‘i  yoki  oilaning  boshqa  a’zolari  xulqini 
baholash  ko‘pincha  nafaqat  shoshilinch,  balki  nomantiqiy  ham  bo‘lishi 
mumkin.  Xulqning  u  yoki  bu  sababi  xaddan  tashqari  orttirib  yoki  kamsitib 
yuboriladi.  Ayollar  va  erkaklarning  o‘zini-o‘zi  yoki  boshqalarni  baholashlari 
ham bir hil emas.