O’zbekiston respublikasi sog’liqni saqlash vazirligi tibbiy ta’lim rivojlantirish markazi

Onalar salomatligini muhofaza qiluvchi muassasalar  
- xomiladorlarga yordam ko'rsatish, 
- profilaktika yo'li bilan onalarni sog'lomlashtirish va ayollarda uchraydigan 
turli kasalliklarni davolash  ishlari bilan shug'ullanadi. 
 Xomilador  ayollardagi  kasalliklar  tarkibida  anemiya  (35,8%),  kechki 
toksikoz (15,9%), buyrak patologiyasi (13,8%), qon aylanasi tizimi kasalliklari 
(8,7%)  ustun turadi. Tug’ruq va tug’ruqdan keyingi davrda asoratlarni yuzaga 
kelishiga sabab bo’ladigan kasalliklarga anemiya, kechki toksikozlar, siydik yo'li 
kasalliklari, qon aylanish tizimi kasalliklarini kiritish mumkin. 
Ko’p xollarda tug’ruq davrida yuzaga keladigan asoratlardan tug’ruq 
faoliyatidagi nuqsonlar, yo'ldosh ko’chishi natijasidagi qon ketishlar, sepsislar, 
jinsiy a'zo tegishining yorilishlari kuzatiladi. 
Xomilador  ayollarning  yuqori  darajada  kasallanishlari,  immunitetlarini  
pasayib ketishi, to'liq  ovqatlanmasliklari, stresslar, ekologiya, abortlar asoratlari 
onalar o'limiga sabab bo’lmoqda.  
O'zbekistonda onalar o'limi 2005 yilda 100 000 tirik tug'ilganlarga nisbatan 
30,1 ni tashkil qildi, onalar o'limi tarkibida xomilalik va tug’ruq davrida qon 
ketish, toksikoz, bachadondan tashqaridagi xomiladorlik, tug’ruq paytida sepsis va 
shu  kabi xomiladorlik va tug’ruq asoratlari ustun turadi. 
Onalar o'limini kamaytirish maqsadida xomiladorlarga, tug’uvchi va tuqqan 
ayollarga  davolash-profilaktik  muassasalar  extiyojlarini  xisobga  olgan  xolda  
tibbiy yordam boshqaruv tizimini tadbiq etish kerak. Bu jarayon onalar va yangi 
tug'ilgan chaqaloqlarni jismoniy va ruhiy manfaatlariga xos zamonaviy perinatal 
tenologiyalarni qo'llashga yondashishi lozim. 
Asosiy  diqqatni  yil sayin  ortib  borayotgan  ginekologik  kasalliklarga  
qaratish darkor. Ginekologik kasalliklar ichida bachadon bo’yinchasi eroziyasi,  
bachadon lipomasi va yallig’lanish  kasalliklari ustun turadi. 
Ginekologik kasalliklarning  muammosi xomilani sun'iy to’xtatish va 
bepushtlik bilan bog’liqdir. Bu asosan yallig’lanish kasalliklar turkumiga kiradi. 

---

129 
 
Ayollarni kasbiy faoliyati - akusher-ginekologlar, gigienistlar, fiziologlar, 
Sog'liqni Saqlashni tashkillashtiruvchilar uchun kasbda ta'sir etuvchi omillarni, 
ayollarning bolalik va generativ funksiyasiga hamda ish faoliyatiga ta'sirini 
o'rganishni asosiy vazifa qilib belgilaydi.  
Ginekologik kasalliklarining  ijtimoiy ahamiyati shundan iboratki, ular 
ayollar va bolalar  salomatligining boshqa ko'rsatkichlariga ham- onalar o'limi, 
bolalar, go’daklar va perinatal o'limiga ta'sir etadi. 
 Ginekologik kasalliklarni erta aniqlash maqsadida ayollar maslaxatxonasi 
yiliga 2 marta ayollarni tibbiy ko’rikdan o’tkazishi, dispanser nazoratga olishi va 
to'liq davolashi hamda o’z vaqtida ish faoliyatini boshlashini ta'minlashi  lozim. 
Ginekologik kasalliklarni oldini olish uchun profilaktika ishlari bolalik davridan 
boshlanishi kerak. 
Shunday qilib, fertil yoshidagi ayollar salomatlik indeksini past darajadaligi, 
yuqori darajada ginekologik kasalliklarini tarqalganligi shifokorlar, iqtisodchilar va 
jamoatchilar oldiga ayollar va onalarning jamoiy va mehnat faoliyatlarini 
yuksaltirish  hamda  davolash-profilaktika  xizmatini  barcha  usullarini 
takomillashtirish borasida bir qator mummolarni xal etish vazifalarini qo’yadi.