8-mavzu: xalqaro baholash dasturlari (programme for the international assessment) korreksion pedagogika asoslari. Inklyuziv ta`lim


  Aqliy  rivojlanishi,  eshitish,  ko’rish,  nutqida  nuqsoni



Download 353,39 Kb.
Pdf ko'rish
bet10/18
Sana08.01.2022
Hajmi353,39 Kb.
#334490
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   18
15.7.  Aqliy  rivojlanishi,  eshitish,  ko’rish,  nutqida  nuqsoni 

bor bolalar. 

 

 

Psixofiziologik  rivojlanishi  va  xulqida  nuqsonlar  bo'lgan  bolalarni  o'qitish, 

tarbiyalash  va  rivojlantirish  -  murakkab  ijtimoiy-pedagogik  muammo 

hisoblanadi.  Rivojlanishida  nuqsoni  bo'lgan  bolalar  bilan  korreksion  ishlar 

quyidagi yo'nalishlarda olib boriladi:  

1.

 

Bolalarning  rivojlanishi  va  xulqidagi  nuqsonlar  tabiati  va  mohiyatini 



aniqlash, ularning yuzaga kelishi sabablari va sharoitlarini o'rganish.  

2.

 



Rivojlanishi  va  xulqida  nuqsonlar  bo'lgan  bolalar  bilan  korreksion-

pedagogik faoliyatning tashkil etish va rivojlanishi tarixini o'rganish.  

3.

 

Bolalarning  rivojlanish  va  xulqidagi  nuqsonlarning  oldini  olishga  xizmat 



qiluvchi  ijtimoiypedagogik  shart-sharoitlar  va  psixofiziologik  rivojlanishi 

etimologiyasi (sabab-oqibatli asoslari)ni aniqlash.  

4.

 

Rivojlanishida  kamchilik  va  xulqida  nuqsonlar  bo'lgan  bolalarga 



korreksion-pedagogik ta'sir ko'rsatish texnologiyasi, shakl, metod va vositalarini 

ishlab chiqish.  

5.

 

Ommaviy  umumiy  o'rta  ta'lim  manbalari  sharoitlarida  rivojlanishi  va 



xulqida  nuqsonlar  bo'lgan  bolalarning  umumiy  va  maxsus  ta'limi  mazmunini 

tahlil qilish.  

6.

 

Bolalarni  reabilitatsiya  qilish  va  himoyalash  markazlari,  maxsus 



muassasalarining maqsadi, vazifa va asosiy yo'nalishlarini aniqlash.  


7.

 

Anomal  bolalar  bilan  koreksion-pedagogik  faoliyatni  tashkil  etuvchi 



o'qituvchilarni tayyorlashda zarur o'quv-metodik bazasini yaratish.  

Korreksion-tarbivaviy 

ishlar 

anomal 


bolalarning 

rivojlanishidagi 

kamchiliklarni yo'qotish yoki kamaytirishga qaratilgan maxsus pedagogik chora-

tadbirlar tizimidir.   

Korreksion-tarbivaviy  faoliyat  bolaning  idrok  etish  imkoniyatlarini o'zgartirish, 

uning  emotsionalirodaviy,  individual-shaxsiy  sifatlarini  yaxshilash,  qiziqish  va 

layoqatlari,  mehnat,  badiiy,  estetik  va  boshqa  qobiliyatlarini  rivojlantirishga 

qaratilgan pedagogik xatti-harakat.  

Korreksion-rivoilantiruvchi  ta'lim  o'qishda  va  maktabda  anomal  bolalarga  o'z 

vaqtida  malakali  yordam  ko'rsatishni  ta'minlovchi  differensial  ta'lim  tizimi 

bo'lib, uning asosiy vazifasi bola rivojlanishining umumiy darajasini oshirishga 

qaratilgan  bilimlarni  tizimlashtirish,  uning  rivojlanishi  va  o'qishidagi 

kamchiliklarni  yo'qotish,  yetarlicha  shakilanmagan  malaka  va  ko'nikmalarni 

shakllantirish hamda bolaning idrok etish borasidagi kamchiliklarni tuzatish.  

Olib  borilgan  tadqiqotning  ko'rsatishicha,  rivojlanishida  nuqsoni  bo'lgan 

bolalarning soni ko'p bo'lib, ayni vaqtda yanada oshib bormoqda.  «Anomaliya» 

tushunchasi 

yunonchadan 

tarjima 

qilinganda 

me'yordan, 

umumiy 


qonuniyatlardan  chetlanish,  noto'g'ri  rivojlanishni  anglatadi.  Rivojlanishida 

muammolari  bo'lgan  bolalarda  jismoniy  yoki  psixik  kamchiliklar  (nuqsonlar) 

bo'ladi, ular bolalarning umumiy rivojlanishida chetlanishlarning sodir bo'lishiga 

sabab  bo'ladi.  Nuqsonning  xususiyati,  paydo  bo'lishiga  qarab  ayrim 

kamchiliklarni  to‘la  yo'qotish,  ayrimlarini  esa  tuzatish,  uchinchi  xillarining 

o'rnini  to'ldirish  mumkin.  Anomal  bolaning  rivojlanishida  uni  o'qitish  va 

tarbiyalash  asosiy  muammo  hisoblanadi.  Ayni  vaqtda  rivojlanishidagi 

chetlanishlarning  klassifikatsiyasi  bo'yicha  yagona  qarash  mavjud  emas. 

M.A.Vlasova  va  M.S.Pevznerlar  anomal  bolalarning  quyidagi  guruhlarini 

ko'rsatadilar:  

1.

 

Sensor  xislati  yetishmaydigan  (noraso)  bolalar  (eshitish,  ko'rish,  nutqi 



qobiliyatlari,  tayanchharakat  apparat  va  sensomotorikasining  funksiyasi 

buzilgan).  

2.

 

Psixik rivojlanishi ortda qolgan bolalar.  



3.

 

Astenik  yoki  reaktiv  holati  hamda  nizoli  tashvishlanishga  ega  bo'lgan 



bolalar.  

4.

 



Psixopatik xulqli bolalar (xulqning emotsional buzilishi).  

5.

 



Aqli zaif bolalar (debillik, imbetsillik, idiotiya darajasidagi oligofrenlar).  

6.

 



Psixik kasallikning boshlang'ich ko'rinishi (shizofreniya, epilepsiya, isteriya 

va boshqalar) namoyon bo'ladigan bolalar.  

O.N.Usanova anomal bolalarni quyidagi guruhlarga ajratishni taklif etadi:  

1.

 



Organik buzilishlar sababli rivojlanishida chetlanish bo'lgan bolalar.  

2.

 



Funksional yetuk emasligi sababli rivojlanishida kamchilik bo'lgan bolalar.  

3.

 



Psixik deprivatsiyalar asosida rivojlanishida kamchiliklar bo'lgan bolalar.  


Defektolog  V.S.Raxmanova  rivojlanishida  nuqsonlar  bo'lgan  bolalarni 

quyidagicha guruhlarga ajratishni taklif etadi:  

1.

 

Intellektual  buzilishga  ega  bolalar  (aqli  zaif  va  psixik  rivojlanishdan  ortda 



qolgan bolalar).  

2.

 



Nutqi buzilgan bolalar.  

3.

 



Sensorli nuqsonlarga ega bolalar (ko'rish va eshitish qobiliyatlari buzilgan)  

4.

 



Tayanch-harakat apparati buzilgan bolalar.  

5.

 



Rivojlanishida kompleks buzilish bo'lgan bolalar.  

Anomal bolalarda nutqiy qobiliyatning buzilishi umumiy qonuniyat hisoblanadi.  

Bolaga korreksion ta'sir ko'rsatishning samaradorligi mavjud nuqson xususiyati, 

ayrim psixik jarayon yoki funksiyalarining buzilganlik darajasi, bolaning yoshi, 

nuqsonlar  o'rnini  toidirishga  imkon  beruvchi  qobiliyati,  tibbiy-pedagogik  ta'sir 

ko'rsatish,  bola  yashayotgan  muhit  hamda  uni  tarbiya  sharoitlarining  mavjud 

ahvoli  va  boshqa  omillarga  bog'liq.  Anomal  bolalarning  ma'lum  guruhi  faqat 

psixologik-pedagogik  ta'sirga  muhtoj  bo'lsalar,  boshqa  guruhlari  ularga  esa 

davolashsog'lomlashtirish  tadbirlarining  amalga  oshirilishini  talab  etadi. 

Rivojlanishdagi 

nuqsonlarning 

barvaqt 


diagnostika 

qilinishi 

ma'lum 

muvaffaqiyatlarga erishishning garovidir.  

Anomal  bolalarni  maxsus  muassasalarda  o'qitish  va  tarbiyalash, 

shuningdek,  umumiy  o'rta  ta'lim  maktablarida  korreksion-rlvojlantiruvchi 

sinflarni  tashkil  etish  masalasi  bilan  psixologiktibbiy-pedagogik  komissiyalar 

(PMPK)  shug'ullanadilar.  Bu  borada  mutaxassislarning  quyidagi 




Download 353,39 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   18




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish