Nomidagi toshkent axborot texnologiyalar universiteti mustaqil ish

---

MUHAMMAD AL-XORAZMIY 

NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT 

TEXNOLOGIYALAR UNIVERSITETI 

 

 

MUSTAQIL ISH 

 

Mazvu:Hozirda ishlab chiqarilayotgan shaxsiy 

kompyuterlarning protsessorlari va ularning x

ususiyatlari 

 

 

 

 

 

 

 

Bajardi:Sherbek Saydullayev 

Tekshirdi:Yunusov J   

 

---

Mazvu:Hozirda ishlab chiqarilayotgan shaxsiy 

kompyuterlarning protsessorlari va ularning x

ususiyatlari 

                 Reja 

1.Kirish                                 

2.Hozida ishlab chiqarilayotgan  shaxsiy kompyuterlarning      

protsessorlari 

3.Protsessorlarning xususiyatlari 

4.Xulosa 

5.Foydalanilgan adabiyotlar 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   

---

 

Protsessorlar haqida umumiy ma’lumot va ularni tanlash bo’yicha 

maslahatlar 

Protsessor kompyuterning “miyasi” hisoblanadi va uning ichidagi chip har 

xil hisoblash va boshqa vazifalarni amalga oshiradi. Qanday kompyuter 

sotib olishingizga qarab, protsessor qimmat yoki arzon bo’lishi mumkin. 

Kompyuteringizning samarali ishlashi protsessorning sifatiga va qanday 

turkumga kirishiga ham bog’liq. Kompyuter sotib olayotganda to’g’ri 

protsessorni tanlash chuqur texnik bilimni talab qiladi, shuning uchun men 

bu maqolamda protsessorning, asosan, qaysi xususiyatlariga e’tibor berish 

kerakligini aytib o’taman. Bular protsessorning tezligi (частота-frequency), 

nechta yadrosi borligi, brend (qaysi kompaniya tomonidan ishlab 

chiqarilgani) va kesh xotirasi kabi xususiyatlaridir. 

Protsessorning tezligi uning eng asosiy jihatidir. Odatda, bu ma’lumot 

protsessorning ustida yozilgan bo’ladi (“2,8 GHz” yoli “2,6 GHz” degan 

yozuvlar). Protsessorning 

tezligi qancha yuqori bo’lsa, shuncha yaxshi, 

lekin, zamonaviy protsessorlarda ko’p yadrolilik ( dual core, quad core) 

degan tushuncha ham bor. Bitta protsessorning o’zida ikkita, to’rtta va eng 

zamonaviy protsessorlarda 8 ta gacha yadro bor. Protsessorda yadro 

qanchalik ko’p bo’lsa, u ham shunchalik yaxshi, ammo, ko’p yadroli 

protsessorlar bir yadroli protsessorlardan ancha qimmat turadi.                                                                                                                      

H

ozirda ko’pchilik xaridorlar ikki yadroli protsessorlarni (dual core yoki 

core2duo) sotib olishmoqda, lekin ikki yadrolik protsessorning ishlash 

samarasi uning qanday programmalar uchun ishlatilishiga bog’liq. Oddiy 

ofis kompyuteri uchun ikki yadroli protsessor shart emas, bir yadroli 

Celeron protsessorlari ham hujjat yozish kabi vazifalarni a’lo darajada 

bajarishadi, lekin, o’yin o’ynashni yoki videomontaj qilish bilan 

shug’ullanadigan foydalanuvchi uchun ikki yadroli protsessor qo’l kelishi 

mumkin. 

---

Protse

ssorning yana bir asosiy xususiyatlaridan biri uning brendi, ya’ni 

qaysi kompaniya tomonidan ishlab chiqilganidir. Protsessor ishlab 

chiqaruvchi ikkita gigant mavjud 

– Intel va AMD. Bu kompaniyalar va 

ularning qay birining mahsuloti yaxshiroq ekanligi haqida azaliy munozara 

bor, men bu munozaraga qo’shilmagan holda, Intel kompaniyasi 

protsessorlari bizga har jihatdan qulay ekanligini aytib o’tmoqchiman, xolos. 

Protsessorlarning kesh xotirasi ham asosiy xususiyatlardan biridir. Kesh 

xotira ham qanchalik 

katta bo’lsa, shuncha yaxshidir. Zamonaviy 

protsessorlarda 1mb, 2mb va undan ortiq kesh xotira mavjud. 

  Quyidagi misolda bir nechda protsessorlar va ularning xususiyatlari 

keltirilgan. Ular orasidan qaysi biri siz uchun mos kelishini tanlab olsangiz 

ham b

o’ladi. Bu yerda ularning O’zbekiston bozorlaridagi taxminiy narxlari 

ham berilgan. 

Protsessor Intel Celeron 440 

Ishlab chiqaruvchi: Intel 

Turkum: Celeron 

Protsessor tezligi: 2 GHz 

Yadrolar soni:1 ta 

L2 kesh xotirasi: 512kb 

Narxi: 101, 200 so’m 

Protsessor Intel Core 2 Quad Q8300 

Ishlab chiqaruvchi: Intel 

Turkum: Core 2 Quad Yorkfield 

Protsessor tezligi: 2,5 GHz 

Yadrolar soni: 4 ta 

L2 kesh xotirasi: 4 mb 

Narxi: 386, 400 so’m 

---

Protsessor Intel Core i7-920 

Ishlab chiqaruvchi: Intel 

Turkum: Core i7 

Protsessor tezligi: 2,6 GHz 

Yadrolar soni: 4 ta 

L2 kesh xotirasi: 1 mb 

Narxi: 770, 500 so’m 

Protsessor AMD Athlon II X2 240 

Ishlab chiqaruvchi: AMD 

Turkum: Athlon II 

Protsessor tezligi: 2,8 GHz 

Yadrolar soni: 2 ta 

L2 kesh xotirasi: 2 mb 

Narxi: 218,500 so’m 

Protsessor AMD Phenom II X4 

Ishlab chiqaruvchi: AMD 

Turkum: Phenom II X4 

Protsessor tezligi: 3 GHz 

Yadrolar soni: 4 ta 

L2 kesh xotirasi: 2 mb 

Narxi: 644.000 so’m 

Protsessor AMD Athlon II X4 630 

Ishlab chiqaruvchi: AMD 

Turkum: Athlon II X4 

Protsessor tezligi: 2,8 GHz 

Yadrolar soni: 4 ta 

L2 kesh xotirasi: 2 mb 

    

2007 yil yanvar oyi boshlarida Las-Vegasda bo’lib o’tgan CONSUMER 

ELECTRONICS SHOW (CES) 2007 xalqaro ko’rgazmasida Intel korporasiyasi yana 

uchta to’rt yadroli, shu jumladan Intel®Core™2 Quad savdo belgisi bilan ish joyi 

---

kompyuterlari uchun prosessor modelini ham rasmiy taqdim etdi. Endi to’rt 

yadroli prosessorlar bilan kompyuterlarni barcha sotib olishi mumkin bo’ladi. 

Hozirgi kunda Intel korporasiyasi ish joyi kompyuterlari va korporativ server-

sistemalar bozor segmenti uchun mo’ljallangan to’rt yadroli prosessorlar to’qqizta 

modellarini taqdim etadi.  

Intel®Core™2 Quad prosessori to’rta hisoblash yadrosiga ega va kompyuter 

sezgirligi, katta tezligini ta’minlaydi. Bu yangi to’rt yadroli prosessorni 

distribyuterlar orqali buyurtma bilan olish mumkin va Intel marketing dasturi 

ishtirokchilari — kompaniyalar-yig’uvchilar ish joyi kompyuterlarida foydalanish 

uchun olishlari mumkin. Intel kompaniyasi bir prosessorli serverlar uchun to’rt 

yadroli prosessorlar ikki modellarini ishlab chiqarish boshlanishini ham ma’lum 

qildi. Yangi prosessorlari eng ilg’or Intel Core 2 Duo va to’rt yadroli prosessorlar 

oilasini to’ldiradi, hozirda ish joyi kompyuterlari, noutbuklar va serverlar uchun 29 

ta ikki yadroli va to’rt yadroli modellari mavjud.  

«Ommaviy kompyuterlar uchun to’rt yadroli prosessorlar texnologiyasini taqdim 

etib, Intel navbatdagi ildam odimni amalga oshirdi — Intel korporasiyasi 

prezidenti va bosh ijrochi direktori Pol Otellini (Paul Otellini) — ish joyi 

kompyuterlari endi foydalanuvchilarga yangi va ajoyib imkoniyatlarni taqdim etib 

ilgari faqt superkompyuterlar ega bo’lgan mahsuldorlik darajasiga erishadilar». 

Intel ko’p yadroli prosessorlari foydalanuvchining kompyuter bilan ishlashi deyarli 

barcha tomonlarini yaxshilashga imkon beradi. Intel®Core™ revolyusion 

mikroarxitektura asosida yaratilgan bu mikroprosessorlar yuksak mahsuldorlikka 

ega va o’yinlar uchun kompyuterlarga mo’ljallangan. Ularning asosiy ustunliklari 

— zamonaviy qo’shimchalarni bozor shu qismi uchun xos bo’lgan parallelizm 

yuksak darajasida ta’minlashidan iborat. To’rt yadroli prosessorlari ustunliklari va 

qudratli imkoniyatlaridan to’la darajada foydalana oladigan ko’p yo’nalishli 

qo’shimchalar va keyingi avlod o’yinlari yaratish sohasida Intel korporasiyasi DT 

ishlab chiqaruvchilari bilan faol hamkorlik qilmoqda. To’rt hisoblash yadrosi 

---

hisobiga bunday prosessorlar asosidagi kompyuterlar Adobe After Effects*, 

Premiere Pro 2.0*, Windows Media Encoder*, Snapstream* va Win DVD* kabi 

yuqori tezlikda hisoblash bilan ko’p oqimli qo’shimchalarni bajarish uchun juda 

mos yechim hisoblanadi. Agarda yaqinda Microsoft Windows Vista* taqdim 

etilganini eslasak bozorga yangi dasturiy tizim va uning barcha imkoniyatlarini 

ta’minlaydigan yangi prosessorlar deyarli bir vaqtda chiqarilishi kamdan-kam 

uchraydigan holatidir. 

 

Mahsuldorlik yangi darajalaridan tashqari to’rt yadroli prosessorlar 

foydalanuvchilar uchun multimediali axborotlar va raqamli o’yinlarni yaratish, 

tahrir qilish, ko’rish va tinglash uchun imkoniyatlarni kengaytiruvchi ko’p masalali 

hisoblash muhitini ta’minlaydi. Intel®Core™2 Quad prosessori bilan kompyuterlar 

yuksak aniqlikdagi videoni ko’rish uchun mos keladi. Ulardan oilaviy multimediali 

dam olish marzkalari sifatida ham foydalanish mumkin — chunki bir necha 

talabchan qo’shimchalarni bir vaqtda bajarilishi mumkin bo’ladi. To’rtta hisoblash 

yadrolari bir ncha multimediali oqimlar bilan ishlashga imokn beradi, shuning 

uchun Intel® Viiv™ texnologiyasi asosidagi yangi prosessorlar bilan shaxsiy uy

 

---

kompyuter o’yinlar, dam olish uchun juda keng imkoniyatlarni ta’minlab raqamli 

uy konsepsiyasiga juda mos keladi

. 

Protsessorning turi va xususiyatlarini aniqlash usullar

 

 

Bilamizki, kompyuterning ishlash samaradorligini ta’minlovchi «yuragi» – uning 

protsessori hisoblanadi. Ayni shu qismiga ko‘p narsa bog‘liq. Xo‘sh, siz o‘z 

kompyuteringizda qanaqa protsessor o‘rnatilganini bilasizmi?

 

Buni aniqlashning quyidagi yo‘llari mavjud:

 

Birinchi usul: Vazifalar dispetcheri yordamida

 

Ekranning pastki qismiga – vazifalar panelining bo‘sh joyiga sichqonchaning o‘ng 

tugmachasi bilan chertamiz. Ochilgan menyuda «Vazifalar dispetcheri», ya’ni 

«Dispetcher zadach» bandini tanlaymiz. 

 

---

 

Ochilgan dispetcher oynasidagi ikkinchi – «Proizvoditelnost» varaqasiga o‘tamiz, 

unda kompyuterning ishlash samaradorligi xususiyatlarini aks ettiradi. Eng yuqori 

qismida esa qurilmangizning markaziy protsessori haqidagi ma’lumotlar ham 

ko‘rsatiladi.