I iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti va bilish uslubi

narxlarinipg o'sishidir.
 
Inflatsiya  bozor  xo'jaligining  har  xil  sohalarida  takror  ishlab  chiqarish  nomutanosibliklari 
tug'diradigan murakkab ijtimoiy-iqtisodiy hodisadir. 
Qog'oz pul tovarlarga, oltinga va o'z qadrini barqarorligini saqlab qolgan chet el valutalariga 
nisbatan qadrsizlanadi. 
Inflatsiya narx indeksi yordamida bazis davrga nisbatan aniqlanadi. Masalan, iste'molchilik 
tovarlariga  narx  indeksi  1995  yil  113,  6;  1996  yil  -  118,3  ga  teng  bo'lsa,  inflatsiya  sur'ati 
quyidagicha bo'ladi. 
  
 
     118,3 -113,6 
 
Inflatsiya sur'ati =
-------------------*100 = 4,1% 
         113,6 
 
Kelib  chiqish  sabablari  va  o'sish  sur'atlariga  qarab,  inflatsiyaning  bir  qancha  turlarini 
mavjud. 
1.  Talab  inflatsiyasi.  Narx  darajasining  an'anaviy  o'zgarishi  jami  talab  ortiqchaligi  bilan 
tushuntiriladi Iqtisodiyotning ishlab chiqarish sohasi mahsulotning real hajmini ko'paytirib ortiqcha 
talabni  qondira  olmaydi.  Chunki  barcha mavjud  resurslar  to'liq  foydalanilgan  bo'ladi.  Shu  sababli 
bu ortiqcha talab narxning oshishiga olib keladi va talab inflatsiyasini keltirib chiqaradi. 
2. Taklif inflatsiyasi. Inflatsiya ishlab chiqarish harajatlari va bozordagi taklifning o'zgarishi 
natijasida  qam  kelib  chiqishi  mumkin.  Ishlab  chiqarish  xarajaglarining  o'sishi  keltirib  chiqadigan 
inflatsiya,  mahsulot  birligiga  qilinadigan  xarajatlarning  ko'payishi  hisobiga  narxlarning  oshishini 
bildiradi. 
Mahsulot birligiga ishlab chiqarish xarajatlariling ortishi iqtisodiyotda foydani va mahsulot 
hajmjsh  qisqartiradi.  Natijada  tovarlar  taklifi  ham  qisqaradi.  Bu  o'z  navbatida  narx  darajasini 
oshiradi.  Ishlab  chiqarish  xarajatlari  nominal  ish  haqi,  xom  ashyo  va  energiya  narxlarning  o'sishi 
hisobsha ortib boradi. 
Inflatsiyaning  a)  me'yoridagi;  b)  o'rmalab  boruvchi  v)  gaper  inflatsiya  kabi  turlari  ham 
mavjud.  Inflatsiyaning  birinchi  turida  baholar  yiliga  10  foizgacha,  ikkinchisida  20  dai  200 
foizgacha, uchinchisida, astronomik miqdorda o'sishi kuzatiladi.