1-2-ma’ruza

3. Suv bilan ta`minlash va suv iste`molining manbailari. 
 
Hozirgi  kunda    sanoat  korxonalarining,  shahar  bilan  qishlok  aholisining  suvga 
bo’lgan talabi yanada  ortib, bir kecha-kunduzda ishlatiladigan suv miqdori sanoatda 800 
mln.kub metrdan ortiq, shahar aholisi uchun 125,5 mln.kub metrga, qishloq aholisi uchun 
83,5 mln.kub metrga boradi. 
 
Shahar,  qishloq  va  sanoat  korxonalari  uchun  yer  osti  suvlari,  daryo,  ko’l  suvlari 
asosiy suv manbai hisoblanadi. 
 
Daryo  va  yer  osti suvlari o’zining  fizik hamda  kimyoviy  xususiyatlariga ko’ra bir-
biridan  farq  qiladi,  ularni  ichish  holiga  keltirish  har  qaysi  suvning  sifatini  alohida 
tekshirishni va ishlov berishni  talab etadi. 
 
Sug’oriladigan  dehqonchilikka  asoslangan  O’rta  Osiyo  sharoitida  suv  juda  ko’p 
ishlatiladi. Bo’z yerlarning o’zlashtirilishi, yangi shahar va kishloklarning ‘aydo bo’lishi suv 
manbalari  nisbatan  kamrok  bo’lgan  O’rta  Osiyo  sharoitida  suvdan  tejab  foydalanishni 
takozo kiladi. 
 
Daryo suvlarini ichish, undan sanoatda, qishloq xo’jaligida foydalanishdan tashkari, 
u shahar, sanoat korxonalari va qishloq xo’jalik chiqindi va oqava suvlarini tashlash uchun 
ham manba hisoblanadi. 
 
Bu  esa  shu  suvlarni  iste’mol  qilishni  qiyinlashtiradi.  Shuning  uchun  daryo  va  yer 
osti suvlarini muhofaza qilish talab etiladi. 
 
Hozirgi  zamon  texnikasi  sifati  har  xil  bo’lgan  suvlarni  ichimlik  holiga  keltirish 
usullarini ishlab chiqdi, bu esa suv manbalaridan kengroq foydalanishga yordam beradi. 
 
Keyingi  vaqtlarda  sanoat  korxonalaridagi  chiqindi  suvlar  daryo  hamda  anhorlarga 
kamroq  tashlanmoqda  yoki  tozalab  tashlanmoqda.  Shu  bilan  birga  ularni  ishlatish  uchun 
daryodan  kam  miqdorda  suv  olmoqdalar.  Ular  asosan  o’zi  ishlatgan  suvni  qaytadan 
ishlatmoqdalar. 

---

 
Zamonaviy  yangi  suv  tozalovchi  qurilmalarning  yaratilishiga  qaramay,  ayrim 
yerlarda  daryolarga  hamon  sanoat  korxonalaridan,  sugorish  sistemalaridan,  aholi  turar 
joylaridan har xil  chiqindi suvlar tozalanmasdan  tashlanmoqda. Bu  suvlar  tarkibida  aholi 
sog’ligi  uchun  zararli  moddalar  ko’’  bo’lib,  u  aholi  iste’moli  uchun  foydalanishni 
qiyinlashtirmoqda. 
 
Ayrim shaharlarimizdagi ichimlik suvini tozalovchi inshootlarda tozalangan hamda 
markaziy  suv  ta`minotidan  aholi  iste’mol  qilayotgan  ichimlik  suvining  sifati  belgilangan 
talablarga  javob  bermaydi.  Shuning  uchun  suvni  ichimlik  holga  keltirish  yo’llarini  keng 
ommaga,  shahar  va  qishloq,  shuningdek  sanoat  korxonalarining  suv  ta`minoti  bilan 
shugullanuvchi xodimlarga tushuntirishning ahamiyati katta.