1-2-ma’ruza

2. Suv tarqatish tarmog’idagi quduq kameralar 
Suv  uzatuvchi  tarmoqlaridan  odatdagidek  foydalanishni  tahminlash  uchun, 
ularning  armaturalari  va  fasonli  qismlari  flansli  ulanib,  quduq  va  kameralarga 
o’rnatiladi. Suv quduqlari yig’ma temir - betondan quriladi. Suv quduqlarining kata 
-  kichikligini  aniqlash  uchun  undagi  quvurlarning  diametrlari  fason  qismlari 
zulfinlarining va yong’in gidrantlarning katta-kichikligini bilish lozim. Quduqlarning 
katta-kichikligini aniqlashda, ularning ichki devor yuzasiga bo’lgan eng kam masofani 
QM vaQ — 2 04.02.97 dan aniqlash mumkin. 
Quduqlarning eni 2,5 m gacha bo’lganda, odatda, dumaloq quduqlar quriladi. 2,5 
m dan katta bo’lganda to’g’ri to’rtburchak shaklida bo’ladi. 
Quduqlar  asosan  ishchi  kameralardan  va  og’izdan  iborat  bo’lib,  og’ziga 
cho’yan qopqoq o’rnatiladi. Ishchi kameralarning balandligi 1,5 m dan kam bo’lmasligi 
kerak.  Quduqlarga  tushish  uchun  og’zi  va  quduqlar  devoriga  po’lat  yoki  cho’yan 
xalqalar (skoba) o’rnatiladi yoki olib qo’yadigan metall narvonlar ham ruxsat etiladi. 
Katta  diametrli  quvurlar  yotqizilganda  ularga  tegishli  kommunikatsiyalarni 
joylashtirish  uchun  kameralar  quriladi.  Kameralarga  zulfinlar  o’rnatilsa,  maxsus 
qurilmalar  yordamida  ularni  yer  yuzasidan  turib  boshqarish  imkoni  yaratiladi. Suv 
uzatish uchun temir - beton bosimli quvurlar ishlatiladi. Kameralarni kattalashtirish yoki 
kichraytirish maqsadida ular o’rnatilgan joyda suv o’tkazish uchun po’lat quvurlardan 
foydalaniladi. 
     Quvurlar tagida yer osti suvlari mavjud bo’lgan taqdirda, quduq va kameralarning 
tubi  va  devorlari  bitum  yoki  tsementli  qorishmadan  gidroizolyatsiya  qilinadi. 
Kameralardan  suvlarni  chiqarib  tashlash  uchun  tublarida  maxsus  chuqurcha  qilinadi. 
Ulardan  nasoslar  yordamida  suv  tashqariga  chiqarib  tashlanadi.  Suv  bosimining  ichki 

---

kuchlar  tahsirida  bosimli  suv  tahminlash  quvurlarida  zarba  kuchlari  hosil  qiladi.  Bu 
kuchlar  quvurlar  ulangan  joylarni  ishdan  chiqarishi  mumkin.  Ular  quvur  yo’nalishi 
o’zgargan, suv shohobchalarga uzatiladigan joylarda, murakkab tugunlarda va boshi 
berk  bo’limlarda  paydo  bo’ladi.  Quvurlarning  siljishi  va  buzilishining  oldini  olish 
maqsadida  quduq  va  kameralarda  yoki  tuproq  ichida  maxsus  beton  yoki  g’ishtli 
tayanch qurilmalari quriladi.