Biologiya (2) — копия cdr

Elektron raqamli imzo tizimining prinsipial jihati

— foydalanuvchining elektron raqa-

mli imzosini uning imzo chekishdagi maxfiy kalitini bilmasdan qalbakilashtirishning mum-

kin emasligidir. Shuning uchun imzo chekishdagi maxfiy kalitni ruxsatsiz foydalanishdan 

ximoyalash zarur. Elektron raqamli imzoning maxfiy kalitini, simmetrik shifrlash kalitiga 

o‘xshab, shaxsiy kalit elituvchisida, himoyalangan  holda saqlash tavfsiya etiladi.  

Imzo chekiluvchi faylga joylashtiriluvchi elektron raqamli imzo imzo chekilgan xujjat 

muallifini identifikatsiyalovchi qo‘shimcha axborot-ga ega. Bu axborot xujjatga elektron 

raqamli imzo hisoblanmasidan oldin qo‘shiladi. Har bir imzo quyidagi axborotni o‘z ichiga 

oladi:

- imzo chekilgan sana; 

- ushbu imzo kaliti ta’sirining tugashi muddati; 

- faylga imzo chekuvchi shaxs xususidagi axborot (F.I.SH., mansabi, ish joyi); 

- imzo chekuvchining indentifikatori (ochiq kalit nomi); 

- raqamli imzoning o‘zi.

Elektron raqamli imzoning qator algoritmlari ishlab chiqilgan. 1977 yilda AQSH da 

yaratilgan RSA tizimi  birinchi va dunyoda mashhur elektron raqamli imzo tizimi hisobla-

nadi va yuqorida keltirilgan prinsiplarni amalga oshiradi. Ammo raqamli imzo algoritmi  

RSA  jiddiy kamchilikka  ega. U niyati buzuq odamga maxfiy kalitni bilmasdan, xesh-lash 

natijasini imzo chekib bo‘lingan xujjatlarning xeshlash  natijalarini ko‘paytirish orkali his-

oblash mumkin bo‘lgan xujjatlar imzosini shakllantirishga imkon beradi. 

  Ishonchliligining yuqoriligi va shaxsiy kompyuterlarda amalga oshirilishining qulay-

ligi bilan ajralib turuvchi raqamli imzo algoritmli 1984 yilda El Gamal tomonidan ishlab 

chiqildi. El Gamalning raqamli imzo algoritmi (EGSA) RSA raqamli imzo algoritmidagi ka-

mchiliklardan holi bo‘lib, AQSH ning standartlar va texnologiyalarning Milliy universiteti 

tomonidan raqamli imzoning milliy standartiga asos kabi qabul qilindi.  

Daydjestni generasi-

yalash algaritim

i

m xabar

 daydjesti

Asimmetrik

 shifrlash

Raqamli imzo

Xabar M

Qabul

 qiluvchiga

Junatuvchining 

maxfiy kaliti k

A

Junatiladigan xabar

---

35