Biologiya (2) — копия cdr

Juda xavfli

 viruslarga axborotning maxfiyligini buzilishiga, yo‘q qilinishiga, qaytaril-

maydigan  turlanishga  (Shifrlash  ham  Shu  qatorda)  hamda  axborotdan  foydalanishga 

tusqinlik qiluvchi va natijada apparat vositalarning ishdan chiqishiga va foydalanuvchi-

lar sog‘ligiga Shikast etishiga sabab bo‘luvchi viruslar kiradi. Ishlash algoritmining xusu-

siyatlari bo‘yicha viruslarni ikkita sinfga ajratish mumkin. Tarqalishida yashash makonini 

o‘zgartirmaydigan tarqalishida yashash makonini o‘zgartiradigan.

Yashash makonini o‘zgartirmaydigan viruslar o‘z navbatida ikkita guruhga ajratilishi 

mumkin.

---

15

• viruslar-«yo‘ldoshlar» (companion),

• viruslar-«qurtlar» (worm).

Viruslar-«yo‘ldoshlar»  fayllarni  o‘zgartirmaydi.  Uning  ta’sir  mexanizmi  bajariluvchi 

fayllarning nushalarini yaratishdan iboratdir. Viruslar-«qurtlar» tarmoq orqali ishchi stan-

siyaga tushadi, tarmoqning boshqa abonentlari bo‘yicha virusni jo‘natish adreslarini hi-

soblaydi va virusni uzatishni bajaradi. Virus fayllarni o‘zgartirmaydi va disklarning yukla-

ma sektorlariga yozilmaydi. Ba’zi bir viruslar-«qurtlar» diskda virusning ishchi nusxasini 

yaratadi, boshqalari faqat hisoblash mashinasining asosiy xotirasida joylashadi. Algorit-

mlarning murakkabligi, mukammalik darajasi va yashirinish xususiyatlari bo‘yicha yashash 

makonini o‘zgartiradigan viruslar quyidagilarga bo‘linadi:

1.talaba viruslar;

2.«stels» viruslar (ko‘rinmaydigan viruslar);

3.polimorf viruslar.

Talaba-viruslar  malakasi  past  yaratuvchilar  tomonidan  yaratiladi.  Bunday  viruslar, 

odatda, rezident bo‘lmagan viruslar qatoriga kiradi, ularda ko‘pincha xatoliklar mavjud 

bo‘ladi, osongina taniladi va yo‘qotiladi.

«Stels» viruslar malakali mutaxasislar tomonidan yaryatiladi.

«Stels»-viruslar  operatsion  tizimning  Shikastlangan  fayllarga  murojaatlarini  ushlab 

qolish yo‘li bilan o‘zini yashash makonidagiligini yashiradi va operatsion tizimni axborot-

ning Shikastlanmagan qismiga yo‘naltiradi. Virus rezident hisoblanadi, operatsion tizim 

programmalari ostida yashirinadi, xotirada joyini o‘zgartirishi mumkin. «Stels» - viruslar 

rezident  antivirus  vositalariga  qarShi  ta’sir  ko‘rsata  olish  qobiliyatiga  ega.  Polimorf  vi-

ruslar ham malakali mutaxasislar tomonidan yaratiladi, va doimiy tanituvchi guruxlar-sig-

naturalarga ega bo‘lmaydi. Oddiy viruslar yashash makonining zaxarlanganligini aniqlash 

uchun  zaxarlangan  ob’ektga  maxsus  tanituvchi  ikkili  ketma-ketlikni  yoki  simvollar  ket-

ma-ketligini (signaturani) joylashtiradi. Bu ketma- ketlik fayl yoki sektorning zaxarlangan-

ligini aniqlaydi. Polimorf viruslar virus tanasini Shifrlashdan va Shifrlash programmasini 

turlantirishdan foydalanadi. Bunday o‘zgartirish evaziga polimorf viruslarda kodlarning 

muvofiqligi bo‘lmaydi. Ma’lum viruslar bilan ishlashda qo‘laylikni ta’minlash maqsadida 

viruslar katalogidan foydalaniladi. Katalogda viruslarning quyidagi standart xususiyatlari 

to‘g‘risidagi ma’lumot joylashtiriladi: nomi, uzunligi, zaxarlanuvchi fayllar, fayldagi o‘rni, 

zaxarlash usuli, rezident viruslar uchun asosiy xotiraga joylashtirish usuli, kelib chiqar-

adigan natijalari, zarakunandalik vazifalarining borligi (yo‘q-ligi) va xatoliklar. Kataloglarn-

ing mavjudligi viruslarni tavsiflashda ularning standart xususiyatlari va ta’sirlarini tushirib 

qoldirib, faqat o‘ziga xos xususiyatlarini ko‘rsatishga imkon beradi.