R. X. Maksudov

Uzatma  tarm oqlardagi  kuchlar. 
Zanjirli  uzatm alarda  hosil 
b o ‘ladigan  k u ch lam in g   y o ‘nalish  sxemasi  tasmali  uzatm alarnikiday 
b o ‘ladi,  y a ’ni  bu  uzatm alarda  ham  
Flt  F2
  zanjirning  yetaklovchi  va 
yetaklanuvchi  tarm oqlaridagi  kuchlar;  F r aylanm a  kuch;  Fy-dastlabki 
taranglik  kuchi;  F v-m arkazidan  qochirm a  kuch  t a ’sirida  hosil  b o ‘ladigan 
kuch.
Asosiy  kuchlar  orasidagi  m unosabat  ham   tasmali  uzatm alardagiga 
o ‘xshash,  y a ’ni
bu  yerda:  c/-bir  m etr  zanjirning  massasi  kg/m;  v-aylanma  tezlik,  m/s; 
Zanjirli  uzatma  uchun  dastlabki  taranglik  deganda  zanjirli  uzatm aning 
normal  ishlashi  uchun  zanjirning  tarang  tortilishi  emas.  balki  m a ’lum 
darajada  salqilikka  ega  b o ‘lishi  tushinilishi  kerak.  Odatda,  salqilik 
zanjirning  og'irligi  tufavli  hosil  boMadi.  Shuning  uchun  zanjirning  o ‘z 
o g ‘irligidan  uning  ta r m o g ‘ida  hosil  b o ‘ladigan  taranglik  kuchi  dastlabki 
taranglik  kuchi  deb yuritiladi  va quyidagicha topiladi: