Ecologiya MurodovSh lot doc

Klimaks  jamoalar  (biotsenozlar)ni  ularni  mavjudlik 

sharoiti  (biotopga)  yoki  hech  bo’lmaganda  joyning  iqlimiga 

to’liq mos kelishi bilan tavsiflanadi (iqlimi klimaksi). 

 

Klimaks  vaqtida  suktsessiya  rivojlanishi  to’xtaydi  yoki 

juda sekinlashadi. 

Ko’p  hollarda  muhit  sharoiti  antropogen  omil  ta‘sirida 

kuchli  buzilgandan,  jamoa  oxirgi  davrida  klimaksga  erisha 

olmaydi,  lekin  shunga  qaramasdan  muvozanat  holatgacha 

rivojlanadi  (disklimaks  holati).  Bunday  jamoalar 

tugunlar 

jamoasi

 deb nomlangan. 

Tabiiy 

suktsessiya 

jamoaning 

o’zi 

tomonidan  

boshqariladigan  qonuniy  jarayondir.  Shunday  qilib,  klimaks 

davrida  ma‘lum  vaqt  davomida  tur  tarkibi  va  faoliyatini  saqlab 

qolgan barqaror jamoa shakllanadi. 

Qoidaga  ko’ra,  jamoalarning  (biotsenozlar)  suktsessiyali 

almashinuvi  aniq  ketma-ketlikda  ro’y  beradi:  masalan,  tabiiy 

suktsessiya 6.4 - sxemada ko’rsatilgan.