Xususiy mulk huquqini ta'minlash bozor munosabatlarining bosh unsuridir

---

60 

 

Xususiy  mulk  huquqini  ta'minlash  bozor  munosabatlarining  bosh  unsuridir, 

mulkka egallik hissi taraqqiyot omili sifatida butun jaon rivoji asosida isbotlangan va 

hozirgi  davrda  respublikamizda  ham  jadallik  bilan  amalga  oshirilmoqda.  Davlat, 

umumxalq  mulkiga  ommoviy  o'tishning  salbiy  oqibatlarini  sobiq  sho'rolar  davrida 

boshimizdan kechirganmiz.  

Yo'llarni  o'g'rilardan  muhofaza  qilish  ichki  va  ayniqsa  tashqi  savdo  (eksport-

import) ni ta'minlash va qo'llab-quvvatlashning o'zginasidir. Bu erda savdoning xalq 

xo'jaligi uchun ustuvor ahamiyati to'g'risida gap yuritiladi.  

Yusuf  Xos  Hojib  barcha  imtiyozlardan  mahrum  kambag'al  tabaqalar  ahvoliga 

achinish  hissini  izhor  qiladi.  Donishmand  hokimlarni  quyi  tabaqa  vakillarini  ularga 

nisbatan  mehr  shafqatli,  insof-adolatli,  marhamatli  bo'lishiga,  ayni  paytda  raiyatni 

hokimlarga  bo'ysunuvchi,  sadoqatli  bo'lishiga  chaqiradi.  Mana  shunday  kelishtirish 

yo'li bilan osoyishta hayotga erishishga umid bildiriladi (bu esa iqtisodiy rivoj uchun 

ham zaruriy shartdir).  

Kitobdagi  g'oyalar  dunyodagi  hamma  ishlarda  qo'l  keladi.  Unda  mulk 

tutishning  siru-asrorlari,  mamlakatni  idora  qilish  tartibi,  sharti,  shuningdek,  molu-

mulk,  el-yurtning  mangu  qolishi,  gullab-  yashnashi  va  uning  xarob  bo’lish  belgilari 

berilgan.  Mutafakkir  ayniqsa  kasb-hunar  ahlining  faoliyatini  yuqori  baholaydi.  «Bir 

yigitga  qirq  hunar  oz»  bobi  xuddi  shu  masalaga  bag'ishlangan.  Vazir,  qo'mondon, 

elchi va boshqa hukmdorlarning faoliyat mezonlari diqqatga sazovordir.  

Masalan,  «Vazir  ko'zining  to'q  bo'lishi  uni  har  xil  mol-mulk  oldida 

suqlanishdan  asraydi.  Ko'zi  och  odam  bor  olamni  esa  ham  tymaydi»,  deydi  olim. 

Dehqon,  savdogar,  chorvador,  oddiy  mehnatkash  ahli  to'g'risida  nodir  fikrlar 

bildiriladi.  «Bular  bilan  yaqin  bo'lgin  hamisha,  to  tomoq  tashvishin  bilmasdan 

yasha», deb aytiladi.  

Ayniqsa  bilim  va  aql-idrokka,  shu  soha  sohiblariga  katta  e'tibor  beriladi. 

«Odamzod naslining ulug'ligi bilimdan. U aql-idrok tufayli ne-ne tugunlarni echishga 

qodir», deb yozadi alloma.  

Aql-idrok  egalarining  nafi  har  doim  ko'pchilikka 

tegib  turadi.  Bilim  egalari  esa  elda  aziz  bo'ladi,  hurmat 

qozonadi.  Butun  ishlar  o'quv-idrok  bilan  amalga  oshadi. 

Barcha  murakkab  ishlar  bilish  bilan  hal  etiladi.  Ko'rinib 

turibdiki,  yurtimizda  iqtisodiy  rivojlanish  bo'yicha 

tanlangan  o'z  yo'nalishimizda  ham  yoshlarning  bilim 

olishiga,  jahon  xalqlari  tajribasini  o'rganishga  keng 

imkoniyatlar  yaratilayotir.  Bu  tanlangan  yo'limizning 

to'g'riligidan dalolat beradi.