O‘zbekiston respublikasi navoiy kon-metallurgiya kombinati davlat korxonasi navoiy davlat konchilik instituti

ODAMLARGA  TASIR O‘TKAZISH OMILLARI 
Tasavvur  qiling,  restoranga  tashrif  buyurgan  mijozlarga  ofitsiant  iltifot  bilan  joy 
ko‘rsatyapti.  Biroq  joylar  turlicha  —  o‘ta  shinam  va  uncha  qulay  bo‘lmagan  joylar.  Ofitsiant  joy 
ko‘rsatayotganida  mijozdagi  qaysi  hislatlarni  inobatga  oladi?  Nega  u  ba’zi  mijozlarni  shinam, 
boshqalarni esa uncha qulay bo‘lmagan joylarga joylashtiradi? 
1.
 
Tashqi ko‘rinish. Bilamizki kishilarni kiyimlariga qarab kutib oladilar. SHuning uchun 
o‘zga  kishilarga  o‘z  ta’siringizni  o‘tkazishni  istasangiz,  kiyinish  madaniyatiga  alohida  e’tibor 
bering.  Tadbirkor  kishilar  shuni  yodda  tutishlari  kerakki  kiyim  inson  turmushining  farovonligi 
va 
uning 
jamiyatda 
tutgan 
o‘rnidan 
darak 
beruvchi 
belgidir. 
2.
 
O‘zini tutish. Nutq ravonligi va uning ohangi, kishining o‘ziga bo‘lgan ishonchi ham katta 
ahamiyatga ega. Agar o‘zingizga bo‘lgan  ishonchingiz  etarli  darajada  bo‘lmasa,  buning  sabablarini 
aniqlashga  harakat  qiling.  Atrofingizdagi  kishilarning  qiyin  holatdan  qanday  chiqib 
ketayotganliklariga e’tibor bering, bu ma’lum bilimlarga ega bo‘lishingizga yordam beradi. 
3.
 
Manfaat.  Kishining  boshqalarga  nisbatan  ta’sir  o‘tkaza  olish  darajasi  uning  o‘zgalarni 
rag‘batlantira bilishi yoki jazo choralarini qo‘llash imkoniyatlari bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘liqdir. 

---

341 
 
Agar siz rahbar bo‘lsangiz, demak o‘zgalarni pag‘batlantirish yoki jazolash uchun sizda bir qancha 
imkoniyatlar  bor:  ish  xaqini  kamaytirish  yoki  oshirish,  yuqori  mansablarga  ko‘tarish  yoki 
mansabidan  tushirish,  ishdan  haydash  va  h.k.  Manfaat  omilini  nafaqat  «boshliq  -  ishchi» 
munosabatlarida, balki kishilarga ta’sir o‘tkazish kerak bo‘lgan barcha holatlarda ishlatish lozim. Siz 
hamisha o‘z manfaatlaringizni aniq bilgan holda harakat qilishingiz kerak.  
4.
 
SHaxsiy  munosabatlar.  Taniqli  tadbirkorlardan  bo‘lmish  CHarlz SHvab  bir  yilda  1  mln. 
dollar  moyana  olar  edi  (bir  kunda  3  ming  dollardan  ziyodroq).  Taniqliligi  jihatdan  SHvabdan 
qolishmaydigan, biroq boshqa soxada - kishilar munosabatlari tadqikoti bilan shug‘ullanuvchi Deyl 
Karnegi  o‘ziga  shunday  savol  berdi:  «Nima  uchun  SHvabga  bu  qadar  yuqori  maosh  to‘laydilar?», 
«Nima, SHvab ulug‘ iste’dod sohibimi? Yo‘q. YOki po‘lat ishlab chiqarish sohasida boshqalardan 
ko‘prok bilimga egami? Safsata. SHaxsan CHarlz SHvabning o‘zi, qo‘l ostida po‘lat ishlab chiqarish 
sohasida  unga  nisbatan ko‘prok  bilimga ega  kishilar  ishlashi  haqida menga  gapirib  berdi».  Karnegi 
nihoyat  o‘z  savoliga  javob  topdi:  «SHvabning  ta’kidlashicha,  unga  bunday  maoshni  kishilar  bilan 
unumli  munosabatda  bo‘la  olishi  uchun  to‘lashgan».  Odamlar  bilan  munosabatda  bo‘lish  uchun 
kuniga  3 ming  dollar!  Demak,  muomala madaniyatini  o‘rganish kapitalni unumli joylashtirish bilan 
barobar ekan. Deyl  Karnegi  kishilarning  o‘zaro munosabatlariga  bag‘ishlangan  bir  qancha  qiziqarli 
kitoblar yozgan. Ulardan birida o‘zga kishilarga ta’sir o‘tkazish haqida foydali maslaxatlar beriladi. 
Bu  kitob  «Do‘st  orttirish  va  kishilarga  ta’sir  o‘tkazish  haqida»  deb  nomlanadi.  Ushbu  kitobdan 
olingan  ko‘chirmalar  ilovada  keltirilgan.  Karnegi  tavsiyalarini  o‘qib  chiking,  yodda  saqlang  va 
amalda qo‘llashga urinib ko‘ring. Bu sizga xayotingizni tubdan o‘zgartirish imkonini beradi.