O‘zbekiston respublikasi navoiy kon-metallurgiya kombinati davlat korxonasi navoiy davlat konchilik instituti

1-Bosqich
 – investitsiya g‘oyasining shakllanishi deganda, biz o‘ylagan rejaning harakatga 
kelishini    tushunamiz.  Bu  bosqichda  investitsiya  sub’ekti  va  ob’ektini  aniqlash,  uning  shakli  va 
manbalarini (g‘oyani ishlab chiqaruvchining ish mo‘ljalidan qat’iy nazar) aniqlash zarur bo‘ladi. 
Investitsiya  sub’ekti  –  investitsiyadan  foydalaniladigan  bo‘lib,  tijorat  tashkilotlari  va 
boshqa xo‘jalik sub’ektlari hisoblanadi. 
Investitsiya ob’ektiga qo‘yidagilar kiradi: 
Qurilayotgan,  rekonstruksiya  qilinadigan,  kengayadigan  korxona,  bino,  inshootlar  (asosiy 
fondlar) bo‘lib, ular yangi maxsulot va xizmat ko‘rsatishga mo‘ljallangan bo‘lishi kerak; 
Dasturning biror vazifasini amalga oshirishni mo‘ljallab kompleks kurilayotgan yoki qayta 
tiklanayotgan  (rekonstruksiya)  ob’ektlar.  Bunday  sharoitda  investitsiya  ob’ekti  sifatida,  dastur 

---

205 
 
mavjud ishlab chiqarish maydoni amaldagi ishlab chiqarish va tashkilot doirasida yangi buyumni 
ishlab chiqishga qaratilgan bo‘ladi. 
Er:    bino,  inshoot,  mashina  va  uskunalar,  o‘lchagich  va  sinovdan  o‘tkazuvchi  vositalar, 
instrumentlar va boshqa ishlab chiqarishda  foydalaniladigan mulklar. 
Mulkiy huquq odatda pul ekvivalentida baholanadi (12.1-chizma). 
Investitsiyaning asosiy manbalari: 
-Xususiy  moliya  mablag‘lari  va  boshqa  turdagi  aktivlar  (asosiy  fondlar,  er  uchastkalari, 
sanoat mulkchiligi) va jalb qilingan vositalar; 
-Federal, mintaqaviy va mahaliy byudjetlardan ajratilgan mablag‘lar; 
-Xorijiy investitsiya (qo‘shma korxonalar tashkil etishda, ustav kapitalining shakillanishida 
ishtirok etgan moliya va boshqa shakldagi); 
-Har  xil  shakldagi  zayom  vositalari,  chet  el  investorlari  krediti,  davlatning  qaytarib  olish 
sharti bilan bergan kreditlari. 
Investitsiya loyihasida quyidagi investitsiya shakllaridan foydalaniladi. 
Pul  mablag‘lari  va  uning  ekvivalenti  (maqsadli  jamg‘armalar,  oborot  mablag‘lari, 
qimmatbaho qog‘ozlar, masalan, aksiya yoki obligatsiya, kredit zayom, garov va boshqalar).