Microsoft Word \270\270\270darslik elektron tijorat docx

«Multisoft  Solutions»
  kompaniyasining  ERI  kalitlarini 
ro’yxatga  oluvchi  markazi  (ROM)  tomonidan  Elektron  raqamli  imzo  kalitining 
sertifikati beriladi.  
Eslatib  o’tish  joizki,  yaqinda  kompaniya  ROMi,  O’zbekiston  aloqa  va 
axborotlashtirish  agentligida  davlat  ro’yxatidan  o’tdi.  ERIni  qo’llanilishi, 
an’anaviy  «parol  va  login»lardan  foydalanish  metodlariga  nisbatan,  nazariya  va 
amaliyotda  ustun  deb  isbotlangan.  eKarmon  tizimida  qo’llaniluvchi  ERIning  sirli 
kalitining  uzunligi  2048  bitni  tashkil  qiladi;  demak,  bugungi  kunda  ERI 
kalitlarining  xar  qanday  komprometatsiyasi  oldi  olinadi.  eKarmon  tizimining 
a’zosi  bo’lish  uchun,  ushbu  tizimning 
www.ekarmon.uz
  Internet  saytida 
ro’yxatdan  o’tib,  eKarmon  Agentlari  shaxobchalarda  identifikatsiyadan  o’tish  va 
tizim tomonidan berilgan o’z elektron hisobini to’ldirishi lozim. 
Mazkur  tizimda  elektron  raqamli  imzolarni  to’ldirish  qo’yidagi  usullar  bilan 
amalga oshiriladi: 
tizim  agentlari  kassalariga  naqd  pul  mablag’larini  kiritish  yo’li  bilan  (faqat 
jismoniy  shaxslar  uchun).  Foydalanuvchining  ism-sharifi,  elektron  hisob  raqami 
tekshiruvdan o’tkazilagnadan so’ng, kiritilgan summa haqida chek topshiriladi; 
o’zining  bank  hisobidan  eKarmon  tizimining  bank  hisob  raqamiga  pul 
mablag’larini o’tkazish yo’li bilan amalga oshiriladi. 
Bunday  holatda  pul  mablag’lari  tizim  foydalanuvchilarining  elektron 
hisoblarida  avtomatik  tarzda  aks  ettiriladi.  Aynan  ushbu  mablag’lardan, 
foydalanuvchilar uy yoki ofislardan tashqariga chiqmay butun respublika bo’yicha 
tovar va xizmatlar (kino, teatr, havo va temir yo’l transporti uchun chiptalar, kiyim 
kechak, oziq-ovqat, kredit va x.k) uchun hak to’lash imkoniyatiga ega bo’ladilar. 
Real  vaqt  rejimida  tovar  va  xizmatlarini  taklif  etish  istagida  bo’lgan  xo’jalik 
sub’ektlar  ham  eKarmon  tizimida  alohida  ro’yxatdan  o’tishlari  lozim.  Ularga 
eKarmon  tizimi  orqali  elektron  savdoni  amalga  oshirishlarida  foydalanish  uchun 
ERI kalitlarining sertifikatlari ROM tomonidan topshiriladi.  
Tadbirkorlik  bilan  shug’ullanuvchi  sub’ektlarning  ulanishi,  ularning  internet-
saytlari,  internet-do’konlari  yoki  savdo  maydonlarining  eKarmon  internet-

---

197 
 
to’lovlari  tizimiga  ulanishi  orqali  amalga  oshiriladi.  eKarmon  tizimida  tovar  va 
xizmatlar  «onlayn»  rejimida  sotilishda  O’zbekiston  Respublikasining  amaldagi 
qonunchiligiga muvofiq elektron hujjat shaklida tuzilgan kelishuv nazarda tutilgan. 
eKarmon  tizimining  qo’shimcha  funktsiyalari  qatorida,  bitta  foydalanuvchining 
elektron  hisobidan  ikkinchi  foydalanuvchining  elektron  hisobiga  mablag’larni 
o’tkazish, tizim  a’zolarini baholash  (attestatsiya)  hamda  foydalanuvchilarning pul 
mablag’larini bank hisob raqamlariga chiqarish kabi imkoniyatlar ham mavjud.  
Aholiga  ishonchli,  xavfsiz  va  maksimal  darajada  qulay  tizim  taqdim  etish 
maqsadida,  ishga  tushish  arafasida  turgan  eKarmon  tizimi,  O’zbekiston 
Respublikasining tegishli vazirlik va idoralariga ko’rib chiqish uchun taklif etilgan 
edi.  Bildirilgan  tavsiyalarni  inobaga  olgan  holda,  tizimni  qo’shimcha  modullar 
bilan yanada takomillashtirish qarori qabul qilindi.  
Kompaniya 
vakillari 
O’zbekiston 
hududida 
etakchi 
innovatsion 
texnologiyalarini  tadbiq  etish  va  rivojlantirish  sohasida  me’yoriy-huquqiy 
hujjatlarni  ishlab  chiqish,  takomillashtirish  va  ijro  etilishiga  bag’ishlangan 
tadbirlarda faol qatnashmokda.