Yusuf Rashidov "yangi nashr"

1. 5. GAZLASHTIRISH TIZIMLARINING TUZILISHI

VA ULARNI O‘TKAZISH USULLARI

Shahar gaz quvurlari murakkab muhandislik inshootlari bo‘lib, 

iste’molchilarni gaz bilan xavfsiz va uzluksiz ta’minlashga xizmat 

qiladi. Gazlashtirish tizimlarining ishonchli ishlashi loyihalash davrida 

qabul qilingan gaz taqsimlash sxemasining konstruktiv to‘g‘ri hal 

qilinganligiga hamda bajarilgan qurilish-montaj ishlarining sifatiga 

bog‘liq. Shaharlarda gaz quvurlari, asosan, yer osti usuli bo‘yicha 

o‘tkaziladi. Yer usti o‘tkazish usuli kam qo‘llanilib, asosan, tabiiy va 

sun’iy to‘siqlarni kesib o‘tishda hamda ayrim iste’molchilar hududida 

mahalliy sharoitga ko‘ra yer osti usulini qo‘llash mumkin bo‘lmasa 

yoki iqtisodiy tomondan maqsadga muvofiq bo‘lmasa, yer usti usuli 

qo‘llaniladi.

Shahar gazlashtirish tizimlari po‘lat quvurlardan quriladi. Chunki 

ularning uzunligi katta, bir-biriga ulash payvandlash bilan bajariladi 

va buning natijasida ulangan joylarning zichligi ta’minlanadi. Yer 

osti gaz quvurlarini korroziyadan (chirishdan, yemirilishdan) saqlash 

maqsadida ularga korroziyaga qarshi qoplama (izolatsiya) o‘raladi. 

Sovuq kunlarda gaz tarkibidagi suv bug‘lari kondensatsiya bo‘ladi. 

Kondensat quvurlarning eng past joylarida yig‘ilib, gaz yo‘lini to‘sib 

qo‘yishi mumkin. Buning oldini olish maqsadida quvurlar, albatta, 

---

16

nishab qilib yotqiziladi hamda ularning eng past joylarida kondensat 

yig‘gichlar o‘rnatiladi va ular orqali yig‘ilgan kondensat vaqti-vaqti 

bilan chiqarib tashlanadi.

Gaz quvurlarining ayrim bo‘laklariga yoki iste’molchilarga gaz 

be-rishni to‘xtatish uchun gaz quvurlariga kran yoki zadvijkalar, yoki 

past bosim gaz quvurlariga gidrozatvorlar o‘rnatiladi. Yer osti quvur-

laridan gaz chiqayotganini aniqlash uchun nazorat naychalari hamda 

yer osti quvurlari izolatsiyasining ahvolini tekshirish, elektr toklarining 

yo‘nalishi va kuchlanishini aniqlash uchun nazorat punktlari o‘rnatiladi.