huquqiy tarixida bola huquqlariga oid birinchi maxsus qonun bo‘ldi. Mo‘ljalangan
200
qaratilgan. Qonunning maqsadiga binoan, bola huquqlari va manfaatlarini amalga
tatbiq etilishini ta’minlaydigan kafolatlarni b lgilash qonun bilan tartibga
solinadigan asosiy oby kt hisoblanadi. Ta’kidlash joizki, uning moddalarining
yarmidan ko‘pi bola huquqlarining kafolatlarini b lgilashga bag‘ishlangan
4 bob, 32 moddadan iborat bo‘lgan “mazkur Qonun O‘zb kiston qo‘shilgan
“Bola huquqlari konv nsiyasi”ni milliy qonunchilikka to‘liq impl
ntatsiyasi
hisoblandi. Mazkur qonunda sog‘liqni saqlash, ta’lim, ijtimoiy ta’minot va har
tomonlama rivojlantirish sohalarida bola huquqlarining kafolatlari mustahkamlab
qo‘yilgan. Ushbu qonunda ijtimoiy zaif bolalar va alohida ehtiyojlarga muhtoj
bolalarning huquqlari alohida e’tibor qaratilgan.
Qonunning qisqacha tavsifiga to‘htalib o‘taadigan bo‘lsak, u quyidagichadir:
qonunda, uning maqsadi sifatida bola huquqlarining kafolatlari sohasidagi
munosabatlarni tartibga solish b lgilab olindi. Qonunning 3-moddasida, Bola
(bolalar), bolaning qonuniy vakillari, vasiylik va homiylik, yetim bola, jismoniy va
(yoki) ruhiy rivojlanishida nuqsonlari bo‘lgan bola, ijtimoiy himoyaga muhtoj
bolalar, nogiron bola, ota-onaning o‘rnini bosuvchi shaxslar, ota-ona qaramog‘idan
mahrum bo‘lgan bola tushunchalari b rilgan
.
Qonunning “Umumiy qoidalar” d b nomlangan birinchi bobida shuningd k,
Bola huquqlarini himoya qilish bo‘yicha davlat siyosati (4-modda), davlat
hokimiyati va boshqaruvi organlarining bola huquqlarini ta’minlash bo‘yicha
vakolatlari (5-modda), bola huquqlarini ta’minlashda fuqarolarning o‘zini o‘zi
boshqarish organlari va nodavlat notijorat tashkilotlarining ishtiroki (6-modda)
masalalari o‘z aksini topgan.
“Bola huquqlarining asosiy kafolatlari”, d b nomlangan 2 bobda esa, bola
huquqlarining qonuniy kafolatlari (7 modda), bolaning yashash huquqi kafolatlari
(8-modda), bolaning individuallikka va uni saqlab qolishga bo‘lgan huquqi
kafolatlari (9-modda), bolaning erkinlik va shaxsiy daxlsizlik huquqi kafolatlari
(10-modda), bolaning himoyaga bo‘lgan huquqi kafolatlari (11-modda), bolalarni
tarbiyalayotgan oilalarni davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash (12-modda),
bolaning oilaviy muhitga bo‘lgan huquqi kafolatlari (13-modda), bolaning
201
g‘ayriqonuniy ko‘chirilishdan himoyalanish huquqi kafolatlari (14-modda),
bolaning o‘z fikrini ifoda etish huquqi kafolatlari (15-modda), bolaning axborot
olish huquqi kafolatlari (16-modda), bolaning fikrlash, so‘z, vijdon va e’tiqod
erkinligi huquqi kafolatlari (17-modda), bolaning xususiy mulkka bo‘lgan huquqi
kafolatlari (18-modda), bolaning turar joyga bo‘lgan huquqlari kafolatlari (19-
modda), bolaning m hnat qilish huquqi kafolatlari (20-modda), bolaning dam olish
va bo‘sh vaqtga bo‘lgan huquqi kafolatlari (21-modda), bolaning sog‘lig‘ini
saqlash huquqi kafolatlari (22-modda), bolaning bilim olish huquqi kafolatlari (23-
modda) mustahkamalab qo‘yilgan.
Bolalarning alohida kat goriyasi hisoblangan “Ijtimoiy himoyaga muhtoj
bolalar huquqlarining qo‘shimcha kafolatlari” d b nomalangan 3-bobda esa,
ijtimoiy himoyaga muhtoj bolalarning oila muhitiga bo‘lgan huquqi kafolatlari (24-
modda), ijtimoiy himoyaga muhtoj bolalarning jamiyatga uyg‘unlashish huquqi
kafolatlari (25-modda), ijtimoiy himoyaga muhtoj bolalarning turar joyga bo‘lgan
huquqlari kafolatlari (26-modda), ijtimoiy himoyaga muhtoj bolalarning ijtimoiy
yordam olishga bo‘lgan huquqi kafolatlari (27-modda), nogiron bolalar, jismoniy
va (yoki) ruhiy rivojlanishida nuqsonlari bo‘lgan bolalarning tibbiy-ijtimoiy
yordam olishga bo‘lgan huquqi kafolatlari (28-modda), ijtimoiy himoyaga muhtoj
bolalarning ta’lim olish huquqi kafolatlari (29-modda) b lgilab qo‘yilgan.
Qonunning yakunlovchi qoidalarini o‘z ichiga olgan to‘rtinchi bobida esa,
bola huquqlarining kafolatlari sohasidagi nizolar xal etish tartibi (30-modda),
mazkur qonun hujjatlarini buzganlik uchun javobgarlik (31-moddda), qonunning
kuchga kirishi (32-modda) tartibi b lgilab qo‘yilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: 
