%збекстан республикасы жо№ары

Antitezalar 
–
 
grekshe 
antithesis 
– 
qarama-qarsı 
mánisin  bildiredi,  jiyi 
qollanılatuǵın  poetikalıq  figuralardan  bolıp  tabıladı.  Antitezalar  menen 
antonimlerdi  birdey  dep  túsiniwge  bolmaydı.  Antonimler  sózlerdiń  mánilik 
qarama-qarsılıǵı  bolsa  (kún-tún,  ashshı-dushshı,  aq-qara  h.t.b.),  antiteza  waqıya-
hádiyselerdiń,  oy-pikirlerdiń  qarama-qarsılıǵın  beredi.  Antitezada  qarama-qarsı 
obrazlar,  sharayatlar,  kontrast  kórinisler  qollanıladı,  solar  arqalı  avtordıń  ideyası 
ashıladı. Mısalı: 
Men dúnyaǵa keldim, kelgen menen toldı ma dúnya? 
Men dúnyadan ketermen, ketken menen sorlı ma dúnya?  
Topıraqtan shıǵıp jáne topıraq bolarman, 
Túsindirer adam, sende boldı ma dúnya?  
             
(Omar Hayyam). 
Orta ásirlik ullı alım hám shayır Omar Hayyamnıń bul rubayısında materiallıq 
dúnyanıń  mángiligi,  onıń  birlemshiligi,  onı  túsindiriwde  aqıl-huwıshtıń  ázziligi, 
demek,  aqıl-estiń,  ruwxtıń  ekilemshiligi  haqqındaǵı  ideya  kontrast  (qarama-qarsı) 
oy-pikirler, túsinikler menen berilip tur. 
Antiteza  shıǵarmalarda  oy-pikirdiń,  ishki  sezimlerdiń  tásirsheń  beriliwin 
támiyinlep, oqıwshıda estetikalıq zawıq oyatadı.   

---

 
81