|
Ishlab chiqarishni kontsentratsiyalashtirish.
Kontsentratsiyalash ishlab chiqarishni tashkil qilishning eng muhim
jadvallaridan biri bo`lib hisoblanadi. Bu fan texnika taraqqiyotini jadallashtirish,
ilmiy tadqiqot va tajriba konstruktorlik ishlarini ishlab chiqarishga tezrok joriy
qilish, ishlab chiqarishniнг ommaviyligini yanada kengaytirish, mehnat
unumdorligini ko`tarish va ishlab chiqarish samaradorligini oshirish uchun
katta imkoniyatlar yaratib beradi.
Kontsentratsiyalash - ishlab chiqarishni yiriklashtirish, mahsulot, ishchi
kuchlari va mehnat vositalarini asosan yirik, katta korxonalarda tuplash bilan
harakterlanadi.
Ishlab chiqarishni kontsentratsiyalash jarayoni bir jarayoni ikki tomonlama:
birinchidan, absolyuт kontsentratsiyalash (korxonalarni birlashtirish,
yiriklashtirsh) va ikkinchidan, nisbiy kontsentratsiyalash (tarmoq yoki sanoat
bo`yicha umumiy ishlab chiqarish hajmida yirik katta korxonalar ishlab chiqarish
hajmi salmogini oshirish)ni tasvirlaydi.
Absolyut kontsentratsiyalash quyidagi asosiy jadvallarda rivojlanadi:
agregat bo`yicha, texnologik bosqich bo`yicha, korxona bo`yicha va tashkiliy
xo`jalik bo`yichа.
Agregat bo`yicha kontsentratsiyalash deganda ish o`rnida mahsulot ishlab
chiqarish hajmini oshirish tushuniladi.
Texnologik bosqich bo`yicha kontsentratsiyalash (korxona ichida)
korxonaning ishlab chiqarish bo`linmalari (bo`lim, oqim, tsexlar)da ishlab chiqarish
hajmini oshirish bilan harakterlanadi. Bunda kontsentratsiyalash asosan texnologik
jarayonini yoki ayrim ish operatsiyalarini bajarishga ixtisoslashtirilganlik darajasi
bo`yicha amalga oshiriladi.
Korxona bo`yicha kontsentratsiyalash deganda korxona ichida
kontsentratsiyalash darajasini oshirish va bo`linmalar sonini ko`paytirish
natijasida ishlab chiqarish hajmini oshirish tushunilaди.
Tashkiliy xo`jalik bo`yicha kontsentratsiyalash avval mustaqil bo`lgan bir
nechta korxonalarni ma`muriy birlashtirish va bir butun ishlab chiqarish xo`jalik
kompleksi - ishlab chiqarish birlashmalari tashkil qilish bilan harakterlanadi.
Tikuvchilik sanoatida ishlab chiqarishni kontsentratsiyalash quyidagi
yullar bilan amalga oshirilmokda:
- yirik korxonalar qurish, ishlab turgan korxonalarni kengaytirish va rekonstruktsiya
qilish;
- ishlab turgan korxonalarda yirik ixtisoslashtirilgan oqim liniyalari tashkil qilish,
markazlashtirlgan tayyorlash - bichish korxonalarini qurish.
Katta hajmli (yirik) korxonalar ( birlashmalar) mayda va yirik korxonalarga
qaraganda bir qator afzalliklarga ega: birinchidan, fan va texnika taraqqiyoti
yutuklarini, ilmiy-tadqiqot va tajriba konstruktorlik ishlarini, hamda korxonani
boshqarishni avtomatlashtirilgan sistemasi (ICHASB)ni ishlab chiqarishga joriy
qilish uchun sharoit yaratiladi; ikkinchidan, yangi texnikani joriy qilish va undan
unumli foydalanish, ishlab chiqarish jarayonlarini kompleks mexanizatsiyalashtirish
va avtomatlashtirsh, hamda ilg`or texnologik jarayonlarini va texnologiyani joriy
qilish uchun sharoitlar yaratiladi; uchinchidan, mehnatni va ishlab chiqarishni tashkil
qilishning ilg`or jadvallarini, shu jumladan, ixtisoslashtirishning hamma jadval
turlarini (korxona ichida oqimlarni buyumlarning texnologik birligi, material va
gazlamalarning turlari, buyumlarning turlari, buyum razmerlari, modellarning
texnologik birligi va hokazolar bo`yicha ixtisoslashtirish) keng qo`llash uchun
sharoit yaratiladi; turtinchidan, boshqarish apparatini qisqartirish, tayyorlash -
bichish, buyumlarni pardozlash, chiqindilardan keng iste`mol mollari
ishlab chiqarish, tayyor mahsulotlarni saqlash jarayonlarini kontsentratsiyalash va
kiyimlarni modellashtirish, texnik hujjatlarni tayyorlash, texnik ta`minot
jarayonlarini, xizmat ko`rsatish va yondosh tsexlarni markazlashtirish uchun sharoit
yaratiladi; beshinchidan, mehnat unumdorligi oshadi, mahsulot sifati yaxshilanadi,
mahsulot tannarxi pasayadi hamda korxonada tikiladigan buyumlar assortimentini
boyitish va haridorlar talabini yanada to`laroq o`rganish va qondirish uchun
imkoniyat tug`iladi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
