O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi abdulla qodiriy nomli jizzax davlat pedagogika instituti

bilim  yig’

  ma’nosida 

talqin qiladilar.  

Zero,  o’tmishda  ham,  bugungi  kunda  ham  xorijiy  dunyo,  ayniqsa, 

musulmon  olami  Movarounnahr  madaniyati  va  fanidan  bahramand  bo’lgan 

hamda ta’sirlanib kelgan. Bu hol ayniqsa «o’rta asrlar» degan sifat bilan tarixga 

kirgan davr uchun xos bo’lgan. Ayni shu davrda bizning yurtimizdan Imom al-

Buxoriy, Imom at-Termiziy, Imom ad-Darimiy kabi peshvo muhaddislar, Imom 

al-Moturidiy, 

Abulmu’in 

an-Nasafiy 

kabi 

mutakallim-ilohiyotchilar, 

Burhonuddin  al-Marg’iloniy  kabi  faqihlar  yetishib  chiqdilarki,  ular  yaratgan 

o’lmas  asarlar  musulmon  dunyosi  hayotini  tashkil  etishning  dasturilamaliga 

aylandi. 

Islom  ilmi  va  qadriyatlarini  yuksaklarga  ko’targan  allomalarimiz  ibrat 

yo’lining  inson  fazilatlarini  kamolga  yetkazishdagi  o’rni  va  ta’siri  katta.  Bu 

xususda 

to’xtalar 

ekan, 

I.Karimov: 

«Xalqimizning 

ma’naviyatini 

shakllantirishga, har qaysi insonning Olloh marhamat qilgan bu hayotda to’g’ri 

                                                 

1

 Xo’jayeva A., Qobiljonova G., Qo’ziboyeva M., Oxunova M. Islom va inson kamoloti.  Istiqlol yillari: Milliy-

diniy qadriyatlarning xalqqa qaytishi (Andijon). – Toshkent, 2001. – B. 62-63. 

2

Muhammad payg’ambar qissasi. Hadislar. – Toshkent: Kamalak, 1991. – B. 93. 

---

 

48 

yo’l  tanlashi,  umrning  mazmunini  anglashi,  avvalambor,  ruhiy  poklanish, 

yaxshilik  va  ezgulikka  intilib  yashashida  uning  ta’sirini  boshqa  hyech  qanday 

kuch bilan qiyoslab bo’lmaydi…»

1

 deb ta’kidlagan edi. 

Xulosa  qilib  aytish  mumkinki,  islom  dinida  mutlaq  haqiqat  –  Xudo 

amriga bo’ysinish, uning ko’rsatma va hidoyatlaridan bahramand bo’lgan holda 

hayot  va  oxirat  o’rtasida  to’g’ri,  haqqoniy    va  imon-e’tiqodga  eltuvchi  yo’lni 

tanlashda  payg’ambarlar,  avliyo  va  pirlar,  imoni  butun  va  o’ktam  ruhoniylar, 

ilm va bilim ahlidan namuna olishdir; 

–  islomda  diniy  qadriyat  tushunchasi  saxiylik,  insonparvarlik,  sahovat, 

mehr-oqibat va yusak pokdomonlikka olib boruvchi ma’naviy malham sifatida 

talqin etiladi; 

– diniy qadriyatlar va unga amal qilish, ergashish shaxsning ma’naviyat 

ehtiyojlari,  aqliy,  ruhiy  balog’ati  va  ixlosi,  havasi,  e’tiqodi  va  iymoni  bilan 

chambarchas  bog’liq  ekanligini  ko’rsatadi  va  bu  narsa  axloqiy  tarbiyada  juda 

katta ijtimoiy ahamiyat kasb etadi.  

  

 

                                                 

1

 Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch. – Toshkent: Ma’naviyat, 2008. – B. 36-37. 

 

---

 

49