Agrotexnologiyalar instituti

DORIVOR O‟SIMLIKLARDA ILMIY IZLANISH ASOSLARI 
 
60 
 
ayrim  hollarda  vari  antlar  bo‗yicha  kutilmagan  noto‗g‗ri  natijalar  bo‗lish  ehtimoli 
mavjud.  Shuningdek  tajriba  natijalarini  statistik  tahlil  qilishning  ishonchsisligi.  Shu 
tufayli  ko‗pchilik  xorijiy  davlatlardaso‗ngi  yillarda  variantlarni  sistematik 
joylashtirish  usulini  ko‗llashkamayib  bormoqda.  Faqat  olingan  natijalarni  statistik 
tahlil qilish shart bo‗lmagan tajribalarda ko‗llaniladi. 
Tajriba  dalasida  variantlarni  tartibsiz  joylashtirish  usuli  –
rendamizatsiya 
deb 
ataladi.Tajriba 
dalasida 
variantlarni 
qaytariqlar 
bo‗yicha 
oddiy 
rendamizatsionjoylashtirish quyidagi ko‗rinishda aks etadi. 
I qaytariq, II qaytariq, III qaytariq, IV qaytariq 
6, 3, 5, 2, 1, 42, 5, 4, 5, 1, 31, 2, 5, 3, 6, 43, 4, 2, 1, 6, 5 
 
Variantlarni rendamizatsion joylashtirish 
2 
4 
1 
3 
1 
3 
2 
4 
4 
2 
1 
3 
2 
1 
4 
3 
 
Rendamizatsiya 
texnikasi. 
Rendamizatsiyaning 
nisbatan 
kulay 
usuli 
kuyidagilardan  ibarat.  Dastlab  variantlar  sonlar  bilanrakamlanib  yoki  xarflar  bilan 
belgilab  chiqiladi.  Bu  belgilar  bir  xil  kartochkalarga  yoziladi.  So‗ngra  kartochkalar 
yaxshilab aralashtirilibbittadan ochib chiqiladi.Variantlar qaytariqlar bo‗yicha kuraga 
ko‗ra chek ochishga asoslanib , tasodifiy tarzda joylashtiriladi. Har bir qaytariq uchun 
aldoxida rendamizatsiya olib boriladi. 
Bugungi  kunda  zamonaviy  rendamizatsiya  usullari,  xususan  tasodifiy  sonlar 
jadvallari  ishlab  chiqilgan  (2-jadval).  Rakamlar  tasodifiy  joylashtirilganda,  uning 
moxiyati 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 dan iborat sonlar xech kanday konuniyatga asoslanmagan 
xolda  joylashtiriladi. Shu bilan birga  bu sonlardan har  biri xar  bir sahifada tahminan 
bir 
xil 
0.1 
marta 
ehtimoli 
bilan 
takrorlanadi. 
Variantlarni 
rendamizatsiyalashda.jadvaldagi  tasodifiy  sonlardan  foydalanish  tartibini  misol  bilan 
ko‗rib chiqamiz.  
To‗rtta  qaytariqdan  iborat  olti  variantli  dala  tajribasini  ko‗yilishini  rejalashti 
ramiz.  Variantlarni  1,2,3,4,5,6  sonlari  bilan  belgilab  chiqamiz  va  jadvalga  ko‗ra 
variantlarni  qaytariqlar  bo‗yicha  joylashtirish  tartibini  belgilaymiz.  Buning  uchun 
jadvalning  hoxlagan  saxifasidan  tasodifiy  sonlarni  tavakkal  qalam  bilan 
belgilabxisobdagi  boshlang‗ichjoy  va  jadvalda  mavjud  bo‗lgan  variantlar  tartib 
sonlarini  chikishiga  ko‗ra  davom  ettiramiz,  agar  variantlar  to‗lik  chikmasa  oxirgi 
sondan  boshlab  teskari  yo‗nalishda  belgilanadi.  Faraz  qiling,  biz  jadvalning  birinchi 
saxifasidagi6  sonini  tanladik.  Shu  tartibda  xarakat  qilib  kuyidagi  rendamizatsiyaon 

---