Agrotexnologiyalar instituti

DORIVOR O‟SIMLIKLARDA ILMIY IZLANISH ASOSLARI 
 
193 
 
2.Tajriba natijalariga statistik ishlov berish 
 
Ilmiy izlanishdan to‟plangan ma‟lumotlarni Dospexov usulida dispersion 
taxlil qilish.
 Qishloq xo‘jaligiga oid ilmiy tadqiqotlarda tajriba natijalariga ishlov 
berish  va  statistiktaxlil qilishda  nisbatan  eng keng tarqalgan usul  m  a‘lumotlarga 
B.A.Dosrexov usulida ishlov berishdir. 
Ma‘lumotlarni  B.A.Dosrexov  usulida  ishlov  berishning  keng  ko‘llanilishiga 
asosiy sabab bu usulda ishonchlilik darajasi yuqori bo‘ladi.  
Agar  tajribada  faqat  bitta  omilning  ta‘siri  o‘rganilsa-bunday  tajribalar  bir 
omilli tajriba deb ataladi. 
Bir omilli tajribalar bir yillik . ikki yillik va ko‘p yillik ekinlarda olib borilishi 
mumkin.  Bir  yillik  ekinlarda  tajriba  natijalari  kuyidagi  ketma-ketlikda  taxlil 
qilinadi : 
1)
 
boshlang‘ich  ma‘lumotlar  hosildorlik  jadvaliga  kiritiladi,  yig‘indisi  va 
o‘rtacha ko‘rsatkichlarianiqlanadi ; 
2)
 
barcha  variasialanuvchi  manbalar  uchun  og‘ishlar  (farqlanishlar)  kvadrati 
yig‘indisi xisoblab chiqiladi ; 
3)
 
dispersion  taxlil  jadvali  tuziladi  va  F-kriteriyasi  bo‘yicha  no‘linchi 
gipoteza  tekshiriladi.AgarF
f
  >  F
T
bo‘lsa,  u  xolda  ayrim  farqlarning  moxiyati 
aniqlanadi va variantlar  (navlar)  NSR
05
  asosida guruxlarga  ajratiladi. Agar    F
f 
< 
F
T
bo‘lsa  vaN
0 
rad  etilmasa  ,  u  xolda  tanlamalar  o‘rtasidagi  barcha  farqlarning 
o‘rtachasi  tasodifiy  og‘ish  chegarasi  bo‘yicha  topiladi  ,  va  bu  xolatlarda  faqat 
tajribas
ч
 xisoblanadi. 
 
Takrorlanishlar 
S 
O‘rt 
I 
II 
III 
IV 
1 
26.2 
27.7 
25.8 
28.1 
108.4 
27.1 
2 
50.4 
53.1 
49.7 
56.8 
210.0 
52.5 
3 
58.0 
62.3 
57.0 
59.5 
236.8 
59.2 
4 
65.3 
68.8 
64.6 
66.5 
265.2 
66.3 
5 
69.6 
72.4 
68.1 
73.5 
283.6 
70.9 
6 
73.7 
75.5 
72.9 
76.7 
298.8 
74.7 
 
343.2 
359.8 
338.1 
361.7 
1402.8qEX 
58.4qx 
 




8
..
1402
X
V
P
 
 
x
x
x
58
1


 
 
I 
II 
III 
IV 
1 
-31.8 
-30.2 
-32.2 
-29.3 
-123.6 
2 
-7.6 
-4.9 
-8.3 
-1.2 
-22.0 
3 
0 
4.3 
-1.0 
1.5 
4.8 
4 
7.3 
10.8 
6.6 
8.5 
33.2 
5 
11.6 
14.4 
11.1 
15.5 
52.6 
6 
15.7 
17.5 
14.9 
18.7 
66.8 
 
-4.5 
11.8 
-8.9 
13.7 
11.8q

xo
 

---