Ахборот тизимларида ахборот хавфсизлиги тушунчаси

K

  maxfiy  kalit  bo‘lsin.  Iste’molchi  ro‘yxatga  olinayotgan  paytda 

f

 

funktsiya 

K

  kalitga 

n

  marta  qo‘llansin  va  olingan  natijalar  serverda  saqlab 

qolinsin. Endi iste’molchining asl nusxaligi quyidagicha tekshiriladi: 

- server iste’molchi tizimiga (

n-1

) sonini jo‘natadi; 

-  iste’molchi 

K

  kalitga 

f

  funktsiyani  (

n-1

)  marta  qo‘llaydi  va  natijani 

autentifikatsiya  serveriga  jo‘natadi.    U,  o‘z  navbatida,  olingan  ma’lumotni  o‘zida 

saqlanayotgani bilan solishtirib ko‘radi va ijobiy javob bo‘lsa uni asrab qo‘yadi va 

n 

 sonini bittaga kamaytiradi. 

Aslida  bajariladigan  ishlar  algoritmi  sal  murakkabroq  (server 

n

  sonidan 

tashqari yana 

f

 uchun maxsus qiymat ham jo‘natadi). Funktsiyamizning teskarisini 

qurish  qiyinligi  sababli  parolni  tutib  olish  va  shu  bilan  birga  serverga  murojaat 

etish xuquqini olish, kalitni aniqlash va keyingi parolni topish imkonini bermaydi. 

Bu 

S/KEY 

tizimi 

Internet 

standarti 

mavqesiga 

ega 

(RFC 

1938). 

Autentifikatsiyaning  yana  bir  ishonchliroq  usul-laridan  biri  yangi  parolni  juda 

qisqa  vaqt  (masalan,  har  yarim  minutda)  o‘tishi  bilan  yaratish  va  tekshiruvdan 

o‘tishdir. Buning uchun maxsus dasturlar yoki tafakkurli (intellektual) kartalardan 

foydalaniladi.  Bu  parollar  ham  bir  marta  ishlatiladigan  parollar  sirasiga  kiradi. 

Ulardan foydalanish uchun server ham shunga moslashtirilgan bo‘lishi lozim.