OnA tili abituriyentlar uchun eng qulay qo’llanma. [qilichev jahongir] fonetika

BO‟G‟IN VA UNING TURLARI 

Bir havo zarbi aytilgan tovush va tovushlar birikmasi 

bo’g’in

 deyiladi.  

Eslatma! 

Testlarda  bo‘g‘inlar  soni  so‘ralsa  unlilar  nechta  bo‘lsa,  bo‘g‘inlar  soni  ham 

shuncha bo‘ladi. Chunki unlilar bo‘g‘in hosil qiladi. Masalan, 

abadiylashtirilgan – a-ba-diy-

lash-ti-ril-gan.

 

Eslatma! 

Agar bo‟g‟in unli bilan tugasa 

ochiq bo’g’in, 

undosh bilan tugasa 

yopiq bo’g’in. 

---

 

9 

 

M: O‘zbekiston kelajagi buyuk davlat – 

o‟z-be-

kis

-

ton

  ke-la-ja-gi   bu-

yuk

  

dav-lat

. 

M: Dushmanni qurolsizlantirdik –  

Eslatma! 

Agar  bo‟g‟in  undosh  bilan  boshlansa 

berkitilgan  bo’g’in

,  unli  bilan  boshlansa 

berkitilmagan bo’g’in

 deyiladi.   

M: Muammolarimizni hal etdik – 

Mu-

am-

mo

-

la

-

ri

-

miz

-

ni  

 

hal

  et-

dik

. 

Eslatma!

  Agar  undosh  ikkita  unli  o‘rtasida  kelsa,  o‘zidan  keyingi  unli  bilan  bo‘g‘in  hosil 

qiladi.

 Masalan, deng-iz emas, de-ngiz, bol-a-lar-i emas, bo-la-la-ri, sing-il emas, si-ngil.  

M: biriktirilgan –  

M: Radiokarnay –  

M: Aytolmaganliklaringizdandir –  

 

Eslatma!

 Ng harfiy birikmasi ikki unli  orasida kelsa, bo‘g‘inga ko‘chirganda ikkinchi unli 

bilan bo‘g‘in hosil qiladi.   Masalan, ko‘ngil – ko‘-ngil;    singil – si-ngil;  dengiz – de-ngiz.         

Eslatma! 

Agar  ng  dan  keyin  undosh  kelsa,ng  birinchi  bo‘g‘inda  qoladi.  Masalan,  singli  – 

sing-li; ko‘ngli – ko‘ng-li, manglay – mang-lay. 

Eslatma!

 

Yevropa tillaridan kirgan so‘zlarda n va g alohida tovush, alohida harf hisoblanadi 

va ikkalasi ikki bo‘g‘inga ajraladi.  Masalan, ingliz – in-gliz; kongress – kon-gress, shtanga – 

shtan-ga. 

Eslatma!

  Menga,  senga,  unga 

kabi  so‘zlarda  –ga  jo‘nalish  kelishigi  qo‘shilgan.  Shuning 

uchun ikkiga ajratiladi. Men-ga, sen-ga, u-ga.