Metallarni hajmiy shtamplash

---

 

1 

 

METALLARNI HAJMIY SHTAMPLASH  

 

 

 

1. Umumiy ma’lumot

 

 

  

Ma’lumki,  shtamplashda  zagotovkani  maxsus  asbob  (shtamp  o‘yig‘iga)  quyib, 

bosim  bilan  ishlashda  pastki  palla  3  o‘yig‘idagi  zagotovka  ustki  pallasi  bilan  zarblash 

oqibatida ular bo‘shlig‘i to‘lib pokovka olinadi. Shtamplar konstraksiyasiga ko‘ra ochiq 

va yopiq, bir o‘yiqli va ko‘p o‘yiqli bo‘ladi. Bir o‘yiqlilardan oddiy shaklli pokovkalar, 

ko‘p o‘yiqlilardan murakkab shaklli pokovkalar olishda foydalaniladi.  

Metallarni  shtamplashda  shtamplash  bolg‘alari,  krivoshipli  bolg‘alash  presslari, 

friksion  presslar,  gorizontal  bolg‘alash  mashinalari  va  boshqa  xil  mashinalardan 

foydalaniladi.  

Amalda  olinadigan  pokovkaning  materiali,  shakli,  o‘lchami,  seriyasi,  aniqligi  va 

boshqa ko‘rsatkichlariga qaraladi.  

Ba’zan  yuqoridagi  mashinalardan  birgalikda  foydalanish  ancha  iqtisodiy  tejam 

beradi.  Masalan,  avtomobil  dvigatelning  tirsakli  valini  tayyorlashda  zagotovka  avvalo 

bolg‘ada  shtamplanib,  keyin  uning  flanesi  gorizontal  bolg‘alash  mashinasida 

shtamplanadi.  

Shtamplash erkin bolg‘alash usuliga nisbatan ish unumining yuqoriligi, pokovka 

shakli,  o‘lchamlarining  aniqligi,  yuzasining  tekisligi,  murakkab  shaklli  pokovkalarni 

minimal qoldirmali olinishi kabi afzalliklarga ega.  

Zagotovkalarni  erkin  bolg‘alash  o‘rniga  shtamplashga  o‘tish  sifatli,  arzon 

pokovkalarni  ko‘plab  ishlab  chiqarishni  ta’minlash  bilan  chiqindini  kamaytirib,  og‘ir 

ishlarni yengillashtiradi. Lekin bu usul ayrim kamchiliklardan ham holi emas. Jumladan, 

pokovka  massasining  cheklanishi  (200–300  kg  gacha),  shtamp  narxining  qimmatligi, 

pitraning qirqib tashlanishi va boshqalar.