A. B. Xayitov, A. M. Akbarov personalni

1.2. Personalni boshqarish fanining mohiyati, predmati va maqsadlari 
 
Mamlakatimizda  bozor  munosabatlariga  oo'tishi  xodimlarni  boshqarish 
tizimida  bir  qator  vazifalarni  amalga  oshirilishini  taqozo  etadi.  Bozor  iqtisodiyoti 
sharoitida  korxona  va  tashkilotlarning  o’z  mavqelarini  saqlab  qolishi,ularning 
raqobatbardoshligini  ta’minlash  va  ishlab  chiqarish  samaradorligini  oshirish 
maqsadida xodimlarni boshqarish sohasida amalga oshirilishi lozim bo’lgan vazifalar 
ilmiy va amaliy usullarni to’gri tanlashni talab etadi. 
Avvallari  korxona  va  tashkilotlardagi  kadrlarni  boshqarish  bo’yicha  asosiy 
tarkibiy  bo’linma  kadrlar  bo’limi  bo’lib,  unga  kadrlarni  ishga  qabul  qilish  va 
bo’shatish,  shuningdek,  o’qitish,  malakasini  oshirish  va  qayta  tayyorlash  sohasidagi 
vazifalar    yuklanar  edi.  Shu  sababli  ham  kadrlar  bo’limi  xodimlarni  boshqarish  va 
ularga  yetarli  ish  sharoitlari  yaratib  berishni  ta’minlash  sohasidagi  bir  qator 
vazifalarni  bajarmasdi.  Mamlakatimizda  bozor  iqtisodiyoti  chuqur  ildiz  otib 
borayotgan hozirgi davrda xodimlarni boshqarish sohasida. «Kadrlar tayyolash milliy 
dasturi»ga  muvofiq  bir  qator  talablar  yuzaga  keldi.  Ular  orasida  eng  muhimlari: 
ijtimoiy  psixologik    diagnostika;  guruhlarga  o’zaro  shaxsiy  hamda    rahbarlik 
munosabatlarini  tahlil  qilish  va  tartibga  solish;  ishlab  chiqarish  hamda  ijtimoiy 
ixtiloflarni  hamda  stresslarni  bartaraf  etish;  kadrlarni  boshqarish  tizimini  axborot 
bilan  ta’minlash;  ish  bilan  bandlikni  boshqarish;  yuqori  lavozimlarga  nomzodlarni 
tanlash  va  baholash;  kadrlar  patensialini  va  xodimlarga  bo’lgan  ehtiyojlarni  tahlil 
qilish; 
kadrlar 
boshqaruvi; 
xizmat 
martabasini 
rejalashtirish 
va 
nazorat 
qilish;xodimlarning  kasbiy  va  ijtimoiy-psixologik  moslashuvi;  mehnat  jarayonidagi 
motivlar  va  sabablarni  boshqarish;  mehnatning  huquqiy  munosabatlarini  tartibga 
solish  masalalari;  mehnat  psixofiziologiyasi,  ergonomikasi  va  mehnat  estetikasini 
amalga  oshirilishini  kuzatish  va  shunga  muvofiq  choralar  ko’rishdan  iboratdir. 
Shunga  ko’ra  kadrlar  bo’limining  ham  bajradiga  vazifalar  doirasi  kengayib,  ayni 
paytda kadrlar bo’limi tarkibiy jihatdan mehnatni tashkil etish va ish haqi bo’limlari, 
mehnatni muhofaza qilish, xavfsizlik texnikasi bo’limlari va shu kabi bo’limlar bilan 
birgalikda  xodimlarni  boshqarish  sohasidagi  vazifalarni  amalga  oshirishdan  iborat 
bo’ladi.Yangi  xizmatlarning  vazifasi  korxon  va  tashkilotlardagi  kadrlar  siyosatini 
amalga  oshirishdan,  mehnat  patinsialini  boshqarish  sohasidagi  faoliyatini 
muvofiqlashtirishda iborat. 
  Ma’muriy-buyruqbozlik tizimi sharoitida  ikkinchi darajali deb qaralgan bu 
vazifalarga  bozor  munosabatlari  sharoitida  alohida  e’tibor  qaratib,  ularning 
bajarilishidan har bir korxona manfaatdordir.