Nazariy fizika kursi

E ( x , t )  
=   E
q
 exp (—
konx)
 exp [i 
(wt  -
  feona;)]. 
(12.74) 
H ( x . t )  
—  H
q
 exp (—
кокх)
 exp [г 
(uit  —
  /соггх)], 
(12.75)
Bu  ifodalardagi  ikkinchi  ko'paytuvchilar  bir  jinsli  izotrop  m u h itlard a 
elektrom agnit  m aydon 
v
  =  
c /n
  tezlik  bilan  tarqaluvchi  yassi  to lq in  
ekanligini  k o'rsatsa,  birinchisi.  bu  to iq in   somuchi  ekanligini  k o 'rsatad i. 
B unga  ko;ra, 
n
  m uhitning  sindirish  ko'rsatgichi, 
к
  esa  so‘nish  koeffitsi- 
enti  bo'ladi. 
E
q
  va 
H
q
  kompleks  am plitu d alar.
Tarqalish  yom alishi  ixtiyoriy  b o lg a n d a   m aydonni  quyidagi  ko‘ri- 
nishda  yozish  mumkin:
E ( r , t )
 
=   jE?oexp[i(wi  — 
kr)\,
 
(12.76)
H ( r , t )  
=   H
q
 ехр[г(ш£  — 
kr)\.
 
(12.77)
Bu  yerda 
k
  to iq in   vektor, 
k
  =  
kko,  ko
  to iq in   tarq alish  yo‘nalishidagi 
birlik  vektor.
E ndi 
E
  va 
H
  orasidagi  b o g ia n ish n i  aniqlaym iz.  B uning  uchun 
(12.58)  tenglam aga  m u ro jaat  qilamiz.
.(
jo
rot 
E  =   —i{kE\  —  —i — \ /
ti
2
  +  
к 2[коЕ\
 exp 
г arctg  —
1 
Э Н 
1.  TT
-------—   =   —
гшН.
с.  at  
с
B u  tengliklardan  qidirilayotgan  b o g ia n ish n i  topam iz:
H  —  \Jn 2
  +  
к 2[коЕ\
 exp  ( 
—i
 a rc tg  —  )  . 
(12.78)
256

---

B u n d an   vakuu m d agid an  farqli  ravishda  elektromagnit,  to'lqinlitrш ик 
elektr  va  m ag n it  m aydon  kuchlanganliklarining  a m p litu d a la ri  t in liclwt 
ekanligi  kelib  chiqadi.  Shu  v aq td a   vakuum dagi  kabi,  bir  jinsli  izotrop 
m u h itla rd a  elektrom agnit to !lqinlar ko‘ndalang b o ‘ladi. H aq iq a ta n   ham, 
(12.76)  va  (12.77)  ni  mos  ravishda  (12.61)  va  (12.59)  ten glam alarga 
qo ‘yib,  b u n g a  ishonch  hosil  qilamiz:
(fcH)  =  
{kE)  =
  0.
(12.79)
B ir jinsli  izotrop  m u h itd a  Maksvell  tenglam alari  vakuum dagi  kabi, 
ixtiyoriy  ch asto tali  yassi  ko‘ndalang  to ‘lqin  ko‘rinishdagi  yechim ga  ega 
ekan.  Am m o,  m u h itd a   to ‘lqin  eksponensial  qonun  b o ‘yicha  so‘nadi. 
So‘nish d a ra ja si