Ўз-ўзига ишонч ҳосил қилиш ва омма олдида сўзлаш санъати

Қисқа хулосалар
1. Агар нотиқ мияси ҳамда юрагида ҳақиқатан ҳам ғоя бўлса, ички 
эҳтиѐжнинг ўзи баѐн этади, у тўла-тўкис муваффақият қозонишига ишонч 
ҳосил қилиш мумкин. Пухта тайѐрланган нутқ ўқилган ўнта маърузанинг 
тўққизтаси ўрнини босади.
www.kitob.uz - Respublika bolalar kutubxonasi

---

2. Маърузага тайѐрланиш нима дегани? Бир неча сўзни ғайриихтиѐрий 
тарзда вараққа ѐзишми? Ушбу сўзларни ѐдлашми? Асло ундай эмас. Ҳақиқий 
тайѐрларлик шуки, ўзингдан ниманидир чиқариб олмоқ, шахсий фикр-мулоҳа-
заларни танлаб олиш ва тартибга солиш ҳамда ана шу шахсий 
мулоҳазаларни ишлаб чиқиб, тахт қилиб қўймоқдир. Масалан, Нью-Йоркда 
яшовчи жаноб Жексон шарманда бўлди, у бошқаларнинг фикрларини баѐн 
этган — "Форбс мэгэзин" журналидан ѐзиб, ўзлаштирган эди. Бу мақоладан 
ўз нутқи учун йўлланма сифатида фойдаланганидан сўнг ўз фикр-
мулоҳазаларини, шахсий мисолларини келтиргач, нутқи муваффақиятли 
равишда ўтди.
3. Ўттиз дақиқа мобайнида ўтириб, нутқ тайѐрлашга асло ҳаракат 
қилманг. Маърузани худди пирог пиширгандек, буюртма асосида тайѐрлаб 
бўлмайди. Нутқ етилиб пишмоғи керак. Мавзуни ҳафта бошида олинг, уни 
бўш вақтларда обдон ўйланг, мияда пишитиб юринг, кечаси ҳам, кундузи ҳам 
эсдан чиқарманг. Уни дўстлар, биродарлар билан муҳокама килинг. Суҳбат 
мавзусига айлантиринг. Ўз-ўзингизга мазкур мавзу бўйича иложи етадиган 
барча саволларни беринг. Миянгизга келган барча фикрлар, мисолларни қоғоз 
парчаларига ѐзиб боринг ва изланишда давом этинг. Ғоялар, мулоҳазалар, 
мисоллар эсингизда, исталган пайтда 
— 
ювинаѐтганда, шаҳар марказига 
йўл олганингизда, тушликни кутган дамларингизда келиб қолади. 
Линкольннинг усули шунақа эди. Муваффақиятга эришган деярли барча 
нотиқлар ана шу усулдан фойдаланишган.
4. Масалани мустақил равишда, атрофлича ўйлаб олганингиздан кейин 
кутубхонага бориб, агар вақт етарли бўлса, шу мавзуга доир адабиѐтларни 
ўқиб чиқинг. Сизга нима зарур бўлса, кутубхоначига айтинг. У сизга катта 
ѐрдам бериши мумкин.
5. Сиз фойдаланиш учун мўлжалланганидан кўпроқ маълумот йиғишга 
ҳаракат қилинг. Лютер Бербанкка тақлид қилинг. У бир ѐки икки сифатли 
ўсимлик навини танлаб олиш учун миллионта экин экиб кўрган. Юзта 
фикрни танланг-у, шулардан тўқсонтасини ташлаб юборинг.
6. Захирадаги билимларни яратинг, яъни фойдаланишингиз мумкин бўлган 
маълумотдан кўра кўпроқ тўпланг, кенгроқ ахборотлар ҳажмига эга бўлинг. 
Маъруза ўқишга тайѐргарлик кўрар экансиз, Артур Данн ҳамда Ида Тарбел 
усулларидан фойдаланинг.
www.kitob.uz - Respublika bolalar kutubxonasi

---