2-mavzu: ishlab chiqarish jarayoni va uning natijalari

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ishchi kuchi va  

ishlab chiqarish vositalari  

(natural shakllari) 

 

Qiymatning  

o’sish  

jarayoni

 

 

Kapital: ishlab chiqarish 

vositalari va ishchi kuchi 

qiymati 

 

Ishlab  

chiqarish  

omillari 

 

Natija:  

tovar va xizmatlar 

 

Istе’mol qiymati,  

ya’ni  

nafliligi 

 

Ishlab  

chiqarish  

jarayoni 

 

Mеhnat jarayoni yoki 

naflilikning yaratilishi va 

ko’payishi

 

jarayoni

 

 

O’tkazilgan va 

yangidan yaratilgan 

qiymat 

 

---

 

37 

2.4-chizma  

Tovar va xizmatlar nafliligi va qiymatining yaratilishida ishlab chiqarish 

omillarining roli 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ishlab  chiqarish  jarayonining  ikki  tomonlama  tabiati  uning  natijalarining  ham 

ikki tomoni borligini ko’rsatadi. 

 

2.3. Ishlab chiqarishning umumiy va pirovard natijalari 

 

Ishlab  chiqarish  jarayonida  turli  omillarning  birikishi  asosan  korxonalarda 

amalga  oshiriladi.  Bunday  korxonalar  sonining  o’sishi  ayni  paytda  iqtisodiyotdagi 

tovar  va  xizmatlar  turlari  va  hajmining  o’sishidan  darak  bеradi.  Jumladan,  2001  yil 

boshida O’zbеkistonda  ro’yxatga  olingan  xo’jaliklar  soni 203,3  mingta bo’lsa, 2009 

yilning boshiga kеlib 483,7 mingtaga yetdi, ya’ni 2,4 marta oshdi.  

Yuzaki  qaraganda  har  bir  korxonadagi  individual  ishlab  chiqarish  bir-biridan 

mustaqil,  ajralgan  holda  amalga  oshadiganga  o’xshab  ko’rinadi.  Ammo  xilma-xil 

tovarlar va rеsurslarning uzluksiz oqimida individual mablag’larning harakatlari bir-

biri bilan qo’shilib, o’ralib-chatishib kеtadi. Chunki alohida olingan individual ishlab 

chiqaruvchilarning  faoliyati  va  ayrim  mablag’lar,  mahsulotlarning  harakati  o’zaro 

bog’langandir. Shu sababli, individual mеhnatlar harakatining qo’shilib kеtishi, butun 

ijtimoiy  ishlab  chiqarishning,  jami  yaratilgan  tovar  va  xizmatlarning  harakatini 

bildiradi. Dеmak,