O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi

Fanning maqsadi– 

 

iqtisodiyot 

sohasida 

bilimli, 

zukko, 

og‗zaki 

vayozma 

savodxonligi    yetuk  mutaxassisni 

tayyorlash  uchun  talabalarda 

iqtisodiy  til  bilimlarini  –  so‗z    va 

terminlarni  qo‗llash,  gap  va 

matnlarni  to‗g‗ri  va  mantiqli 

tuzish,  nutqiy  etiket  va  notiqlik 

mahorati 

bo‗yicha 

bilim, 

ko‗nikma  va  malakani

  shakllan- 

tirishdir.  

 

Fanning vazifasi –

 

talabalarga  iqtisodiyot  sohasidagi  so‗z  va 

terminlarning  shakllanish  va  qo‗llanish, 

yasalish  va  kirib  kelish  xususiyatlarini, 

matnlarning  tuzilishi,  matnga  so‗z  va  termin 

tanlash, matnni tahrir qilish – kengaytirish va 

qisqartirish,  matn  va  hujjatlarni  to‗g‗ri 

yozish,  dastlabki  ilmiy  ishlarni  yozishga 

o‗rgatish,  nutq  turlari,  nutqiy  faoliyat, 

nutqninig  kommunikativ  sifatlari,  nutqiy 

etiket,  nutqning  tarkibiy  qismlari,  nutq  tuzish 

usullarini o‗rgatishdan iborat. 

 

---

8 

 

yuritish ko‘lamiga qarab, yirik, o‘rta va kichik turlarga bo‘linadi. Yirik B. Ishlab 

chiqarishda  500  dan  ortiq  kishi  band  bo‘lgan,  o‘rta  B.  esa  20  –  500  kishi  band 

bo‘lgan  korxona  (firma)lar,  kichik  B.  10  –  20  va  undan  kam  kishi  ishlaydigan 

korxonalarni qamraydi. Yirik va o‘rta B.ga, asosan, yirik i.ch., ko‘p sonli tovarlar 

chiqaradigan,  mexanizatsiyalashgan  hamda  avtomatlashgan  sohalar  kiradi.  Kichik 

B.  Qishloq  xo‘jaligi,  aholiga  xizmat  ko‘rsatish  sohalarida  keng  tarqalgan.  Kichik 

B.  Sharoitga  tez  moslasha  olishi  bilan  boshqalaridan  farqlanadi  va  bois  u  keng 

tarqalgan. 

O‗zbekiston  Milliy  ensiklopediyasida  muloqot  tushunchasiga  quyidagicha  ta‘rif 

berilgan: 

MULOQOT–

  tilning  fikr  ifodalash  va  almashish  jarayonlarida  amal 

qilishi,  tilning  alohida  ijtimoiy  faoliyat  turi  sifatidagi  muayyan  yashash  shakli. 

Muloqot deganda uning og‘zaki (ovozli) va yozma ravishda namoyon bo‘lishidagi 

jarayonlar,  ya‘ni  so‘zlash  jarayoni  va  uning  natijasi  (xotirada  saqlangan  yoki 

yozuvda qayd etilgan nutqiy fikrlar, asarlar) tushuniladi. 

Har  bir  kishining  muloqoti  individual,  o‘ziga  xos  xususiyatlarga  ega  bo‘ladi; 

vahohlangki,  asosiy  til  unsurlari  –  lug‘at  tarkibi  va  grammatik  qurilishi  yakka 

shaxslargagina  tegishli  bo‘lmay,  umumnikidir,  ya‘ni  muayyan  til  jamoasiga 

umuman taalluqli bo‘ladi. Muloqot  kishi tafakkuri, uning ongi bilan chambarchas 

bog‘liqdir.  Muloqotda  kishining  o‘y  –  fikrlari  shakllanadi  va  mavjud  bo‘ladi. 

Muloqot  tufayli va Muloqot  asosida borliqni umumlashgan holda mavhumiy aks 

ettirish,  individuallik  doirasidan  chiqib,  jamoatchilik  mahsuliga  aylanadigan 

mantiqiy  tushunchaviy  fikrlash  mumkin  bo‘ladi.  Muloqot    kishi  ruhiyatining 

boshqa jihatlarini, uning sezgilari, idroki, xotirasi, o‘y – hayollari, hissiyoti, irodasi 

va  boshqaning  namoyon  bo‘lishi  va  amal  qilishida,  kishi  ongining  rivojlanishida 

ham katta ahamiyatga ega.