Anatomiya 2014. indd

Yurakning sistolik va minutlik hajmi

. Tinch holatda yurak qo-

rinchalari har bir qisqarishida taxminan 60–70 ml qonni hay-

dab chiqaradi. Bu yurakning sistolik hajmi deb ataladi. Bu o‘ng 

va chap qorinchalar uchun bir xil. Jismoniy ish bajarganda sisto-

lik hajm ortadi.

Yurakning minutlik hajmi

 – bu yurakning bir minutda haydab 

chi qargan qon miqdori. Tinch holatda bu 5 l atrofida bo‘ladi. Agar 

sis tolik hajm 70 ml va yurak minutiga 70 marta qisqarsa, minutlik 

hajm 70  ml ½ 70 = 4900 ml bo‘ladi.

Yurakning o‘tkazuvchi tizimi. 

Y urak miokardining ritmik ra-

vishda qis qarishini uning o‘tkazuvchi tizimi bosh  qarib turadi (156-

rasm).

Yurakning o‘tkazuvchi tizimi qo‘zg‘alishini yurak nervlaridan 

bo‘l  macha va qorinchalar miokardiga o‘tkazib berish xususiyati-

ga ega atipik mushak tolalaridan iborat. Ular tarkibida miofibrillar 

kam, sarkoplazmasi ko‘p bo‘ladi. Yurakning o‘tkazuvchi tizimi quyi-

dagilardan iborat:

1. Sinus-atrial 

(Kis-Flek) 

tuguni o‘ng bo‘lmacha devorida yu-

qori kavak vena teshigi bilan o‘ng quloqcha o‘rtasida joylashib 

bo‘lmachalar miokardiga tolalar beradi.

2. Bo‘lmacha-qorincha