O’zbekiston respublikasi aloqa, axborotlashtirish va telekommunikasiya texnologiyalari davlat qo’mitasi

2.  Ma’lumotlarni almashish va qayta ishlash usullari 

 

Massivli-parallel  kompyuterlar  paydo  bo’lishi  bilan  parallel  jarayonlarni 

aloqasini qo’lab-quvvatlovchi kutubxona interfeyslar keng  tarqaldi.  Bu  yo’nalishning 

toifali vakiliga Message Passing Interface (MPI) interfeysi misol bo’ladi. Bu interfeys 

amalda  vektor-konveyerli  super  -  EXM  dan  tortib  shaxsiy  kompyutergacha  bo’lgan 

barcha  parallel  platformalarda  mavjud.  Dasturning  qaysi  parallel  jarayonlari 

dasturning  qaysi  qismida  va  jarayonlar  bilan  ma’lumotlar  almashishi  yoki  o’z  ishini 

sinxronlab  borishi  kerakligini  dasturchining  o’zi  belgilaydi.  Odatda  parallel 

jarayonlarning  manzil  sohasi  turlicha  bo’ladi.  Xususan,  bu  g’oyaga  MPI  va  PVI  da 

amal qilinadi. Boshqa texnologiyalarda, masalan Shmem da lokal (private) va umumiy 

(shared)  o’zgaruvchilari  qo’llaniladi.  Bu  o’zgaruvchilarga  dasturning  barcha 

jarayonlari  murojat  etishi  mumkin  va  Put/Get  toifasidagi  operasiyalar  yordamida 

umumiy  xotira  bilan  ishlash  usuli  tashkil  etiladi.  Linda  sistemasi  o’ziga  xos 

---

 

33 

xususiyatga ega bo’lib, unda ixtiyoriy ketma-ketlikda tilga to’rtta: in, out, read va eval 

funksiyalarini  qo’shadi  va  parallel  dasturlar  tuzish  imkonini  beradi.  Afsuski,  ushbu 

keltirilgan  g’oya  oddiy  bo’lishiga  qaramasdan,  uni  amalda  qo’llash  muammolar 

tug’diradi.