|
ADIL QUTLfQ
B
urmgi otken zamanda bir Adil degen shopan bala
jasagan eken. 01 jurday jetim bolip, juda kambagal
jasapti. Shopan harkimnin malm, qoy-eshkilerin bagip kiin
koredi eken. Biraq, ol hesh adamlardin malina qiyanet etpey,
is haqisin hadallap alatugin bolipti.
Kunlerdin birinde Adil shopan jaylawda mallarin bagip
jiirse, bir qus uship kelip, om aylanshiqlay beripti. Shopan
qusti ari-beri quwsa da ol ketpepti. Bir waqitta toparlasqan atli
adamlar shopannm qasina kelip qalipti. Olar shopanga:
— Bizler dawlet qusimizdi izlep kiyatirmiz. Jana usi
dogerekte om korgendey bolip edik. Qusti sen jasirmadin ba?
— degeni sol, janagi qus birden payda boladi da, shopanmh
basina qonadi. Patshamn adamlan bolsa ogan isenbey, qusti
qaytadan ushiradi. Ol jane shopannm basina qonadi.
Ushinshi ret ushirganda da qus Adildin basina qonadi.
Solay etip, patshamn adamlari shopandi eline alip keledi.
Dawlet qusi shopannm basina qonganm esitken patshamn
balalan qatti qahari keledi. Biraq, bul diinyadan otip ketken
akesinin wasiyatin ormlawga olar majbilr boladi. Akesi olerinin
aldinda balalarma:
m u*
Dawlet qusimdi ushirmlar, ol kim bay bolsin, kim jarli
bolsin, sonin basma qonsa, sol eldin patshasi boladi, Щ dep
ketken edi.
Adil shopan bunday baxitqa isenbey:
— Men patsha boliwga llayiq emespen, — depti.
69
Щ
Bui patshamn buyrigi. Sen patsha boliwiri shart! ш
deydi patshamn wazirleri.
Shopan biraz oylamp turip:
— Onday bolsa, meniri d'e shartlerim bar,
depti,
— Sizin aytqanmiz bolsin, tileginizdi orinlaymiz,
g
-* dep
jabirlasipti wazirleri.
ИК Birinshiden, men in shopan jurisimdegi kiyinrlerimdi
jayima ildirip qoyaman. Har waq om kiyip, buringi shopan
bolgan kiinlerimdi «slep’ tunwim kerek,
depti bala.
Solay etip, Adil shopan patsha bohpti.
Qonsi eldin patshasi «basi taz shopan bala patsha bohpti»
degen xabardi esitip, om kormekshi bolip, jolga tusedi. Patsha
karwan tiiye tartip kiyatirsa, aldinan bir bala shigip:
— Meni alip ketin, biraq, men in aqsham joq,
deydi.
— Aqshan bolmasa, ne beresen? — depti patsha.
Bala oylamp turip:
— Sammnan bir kespe gosh beremen, — deydi.
Patsha irazi bolip, om tiiyesine mindiredi. Kiini-tuni jol
jurip, olar Adil patshamn qalasina jaqmlaydi. Qarasa, qalamn
sirtinan illken diywal salinip atirgan eken. Bala tuyenin
Ostinde oylamp:
r.iiif- Eger mina diywaldiri arjagina sekirip tussem, kar-
wanbasidan qutilaman goy, — dep tiiyeniri ustinen diywaldiri
argi jagma lrgip tOsedi. Ol bagda dem alip jatirgan bagman
garrmiri dal ustine tilsedi. Bagman sol jerde-aq jan tapsiradi.
Bagmannin balalan om uslap aladi. Ozin «karwanbasiman»
dep jiirgen patsha da sol- waqitta jetip kelip, birgelikte balam
taza xan, yagmy, Adil patshamn aldina alip keledi. Xanga anz
etedi.
70
Bagmanmn balalan:
Mina bala bizlerdiri akemizdi oltirdi,.— deydi.
f
Qalay oltirdi? — dep soraydi patsha.
— Diywaldin arjagman sekirip tiisemen dep akemizdin
listine tiisti, — deydi balalan.
Onda bul balam akennin jatirgan jerine apanp jatqarmiz.
Seni tiiyege mingizip, bir sekirgennen usi balanin listine
tiissen, olse olgeni, olmese, ozindi darga astiraman. Sogan
qayilsan ba? — depti patsha.
Sonda bagmanmn balalan anzinan birden wazkeshipti.
Ekinshi arzagoy karwanbasi patshaga anzm aytadi.
— Biz Janibek xanmn elinen karwan tartip kiyatirsaq,
bul bala «tuyege miniwge aqsham joq, sammnan gosh kesip
beremen» dep, manzilge jetkennen keyin qaship ketpekshi
boldi,
deydi. ,
Sonda patsha: ,
abtri- Senin qolina otkir pishaq beremen. Balanin saninan bir
kespe gosh kesip alasan. Eger gosh artiq yamasa kem bolsa,
olesen! — deydi.
6 lim sawdasinin awir ekenligin bilip, karwanbasi da
anzman bas tartadi ham patshaga:
— Sizdi sinaw ushin aldinizga anz etip kelip edim. Men
de sizdey patsha bolaman. Siz bizden
4
e aqilli patsha ekensiz.
Tapqirliginizga qayil qaldim, — depti.
Ane, sonnan baslap eki patsha jaqsi tamsip, eki el arasmda
qatnasiqti bekkemleydi.
Janibek xan qizin Adil patshaga miinasip dep ogan beredi.
Solay etip, dagistanda qoy bagip jiirgen shopan bala baxitli
dawran siiredi. Eline adil patsha bolip, xalqi qutli qomsta,
71
abadanshiliqta jasapti. Sonnan baslap bul el «Adil Qutliq» dep
atalip ketken eken.
Do'stlaringiz bilan baham: |
