“byudjet hisobi va g’aznachilik”fakulteti “elektron tijorat va raqamli iqtisodiyot” kafedrasi

11-mavzu. Mobil va onlayn 
toʻlov
 tizimlari
USSD-soʻrovlarxizmati.
 Mobil va onlayn 
toʻlov
 tizimlari. Uzcard banklararo 
toʻlov
 tizimi. Yagona Umumrespublika Protsessing Markazi. CLICK" tizimi – bu 
mobil banking tizimi. MBank mobil ilovasi. “U-PAY” tizimining asosiy ustunligi. 
Uzcard Online plastik kartochkadagi pullarni boshqarish vositasi.
Mijozlar  USSD 
soʻrovlar
  yordamida  SMS  xabar 
koʻrinishidagi
 
to
ʻ
liqma’lumot ololmasligi mumkin, lekin tezlik, qulaylik jihatdan bu xizmatning 
ham 
oʻz
 
oʻrnibor.
  USSD 
soʻrovlar
  xizmati  mijoz  va  ilovalar  orasidagi 
ma’lumotlarni  real  vaqt  oralig’da  interaktiv  almashish  imkonini  beradi.  USSD 
xizmatidan  foydalanganda  telefondan  SMS  markazi  raqamlarini  yoki  boshqa 
qisqa  xabarni
yoʻllashning
  hojati 
yoʻq.
  Mobil  va  onlayn  uzcard.uz,  click.uz, 
mbank.uz,  u-pay.uz,payme.uz 
toʻlov
  tizimlari.  Texnologiyalar  rivojlanib  borgani 
sari  insonlar  hayoti  bir  qadar  qulaylashib  bormoqda.  Endilikda  kommunal 
xizmatlarga,  turli  jarimalarga,  ta’lim  shartnomalariga  yoki  yana  boshqa  turli 
toʻlovlarni
 
toʻlash
  uchun  uzundan-uzun  navbatlarga  turishimiz  ham  shart  emas. 
Toʻlovlarni
 amalga oshirishning zamonaviy vositalari yordamida istalgan vaqtda 
va istalgan joyda turib bu masalalarni hal qilish mumkin.
Uzcard  banklararo 
toʻlov
  tizimi  bu  asosiy  elementi  mikroprotsessorli 

---

232
plastik  kartochkalar 
boʻlgan,
  qonuniy  normalar,  normativ  hujjatlar  va  dasturiy 
texnik echimlar va kerakli tashkiliy texnik infrastruktura uyg’unligiga asoslangan, 
pul 
toʻlovlarini
  elektron 
koʻrinishda
  amalga  oshirish  uchun 
moʻljallangan
  va 
mikroprotsessorli  bank  kartochkalarini  chiqaruvchi  va  mahsulot(ish,  hizmat) 
sotuvchilariga  hizmat 
koʻrsatuvchi
  banklarni,  hisob  banki  va  protsessing 
tashkilotini bir butun tizimga birlashtiruvchi hududiy 
toʻlov
 tizimidir.
Yagona  Umumrespublika  Protsessing  Markazi.  Yagona  Umumrespublika 
Protsessing Markazining asosiy maqsadlari. 
“CLICK”  tizimi–  bu  mobil  banking  tizimi 
boʻlib,
  jismoniy  shaxslarga 
mobil  telefon  orqali  (USSD\SMS-portal  yordamida)  yoki  Internet  orqali 
(Web\Web-mobile  vositasida)  uyali  aloqa  operatorlari,  internet-provayderlar 
xizmatlari uchun 
toʻlovlarni
 amalga oshirish; boshqa jimsoniy shaxslarga, savdo- 
servis  korxonalariga  (supermarket,  restoran  va  kinoteatrlarda 
toʻlovlar)
  pul 
mablag’larini 
oʻtkazish;
  bevosita 
oʻz
  bank  hisoblaridan  internet-magazinlardan 
onlayn-xaridlarni amalga oshirish imkoniyatini beradi.
Mobil telefon orqali 
toʻlov
 (*880# qisqa raqamiga) 
USSD-soʻrov
 yordamida 
amalga  oshiriladi.  Mazkur  texnologiya 
toʻlovlarni
  istalgan  joyda  va vaqtda  yaqin 
atrofda  internet 
bor-yoʻqligidan
  qat’iy  nazar  amalga  oshirish  imkoniyatiniberadi. 
“CLICK” tizimining asosiy imkoniyatlari. 
Telefonga MBank ning mobil ilovasini yuklab   olib,ro
ʻ
yxatdan o
ʻ
tkazib 
kommunal  xizmatlarga,  turli  jarimalarga,  ta’lim  shartnomalarigayoki  yana 
boshqa turdagi to
ʻ
lovlarga pul o
ʻ
tkazishmumkin.
Ushbu   mobil    ilovani Google Play    Marketyoki App    Storedan yuklab 
olish mumkin. Bu ilova butun O
ʻ
zbekiston bo
ʻ
ylab, hattoki internet sifati past  
bo
ʻ
lgan   joylarda   ham   yaxshi   ishlaydi.   Undan   yurtimizdagi deyarli barcha 
xizmatlar 
va 
tashkilotlarga 
to
ʻ
lovlarni 
amalga 
oshirish 
uchun 
foydalanishmumkin.