Biolog 10 indd

Xromosoma mutatsiyalari
. 
Har  bir  biologik  tur  boshqa  turdan  xromo-
somalarning  soni,  shakli,  hajmi  bilan  farqlanadi.  Xromosoma  strukturasining 
o‘zgarishi bilan bog‘liq mutatsiyalar 
xromosoma mutatsiyalari
 deb nomlanadi 
(58-rasm).
Deletsiya
  –  xromosoma  o‘rta
 
qismining  yo‘qolishi; 
duplikatsiya 
–
 
xromosomalar  ayrim  qismlarining  ikki  marotaba  ortishi; 
inversiya 
– 
xromosoma  ayrim  qismining  o‘z  o‘rnini  180
o
  ga  o‘zgarishi; 
translokatsiya 
–
 
nogomologik xromosomalarning o‘zaro ayrim bo‘laklari bilan o‘rin almashishi.
Genom mutatsiyalari
.
  Poliploidiya  –  xromosomlar  gaploid  to‘plamining 
karrali ortishi. Olimlar o‘simlik urug‘lariga kolxitsin moddasi bilan ta’sir qilib 

---

107
ko‘plab  poliploid  formalar  oldilar.  Kolxitsin  moddasi  bo‘linish  urchug‘ining 
hosil bo‘lishini buzadi va oqibatda mitozning anafazasida xromosomalar ikki 
qutbga tarqalmay ona hujayra markazida qoladi.
Poliploidiya  ikki  xil  bo‘ladi: