«sharq» nashriyot-matbaa aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati

EPCHILL1K  VA  NOSHUDLIK

Abjir  bo'lsa  farzanding,

C h o 'ld an   non  terar.

Yalqov  bo'lsa  farzanding,

Y erdan  don  term as.

Baytal  chopib,  povga  olmas.

Balaq  turilm ay,  baliq  tutilm as.

Bebarorlik  bo'lm asa,

Kelin  tushda  gapirmas.

---

Bilaman  —  dedim ,  tutildim ,

Bilm aym an  —  dedim ,  qutuldim .

Bilgan  odam   q o ‘li  bilan  quyon  ovlar.

Bilmaganga  bit  o'ldirish  qiyin.

Bir  shaltoqning  ishini 

Yigirma  epchil  eplay  olmas.

Bozor  bilgan  och  qolm as,

Y o'l  tanigan  kech  qolmas.

Burga  tutish  uchun  ham   barm oqni  h o ‘llash  kerak.

Burga  qochar  oyoqqa,

Bit  qoladi  tayoqqa.

B oim aganga  —  bo lish m a.

G adoychilikka  ham   uquv  kerak.

Daryo  chopar,

C haqqon  topar.

Dud  dem oqqa  dudoq  kerak,

Sirka  tilamakka  —  usul.

D um   tilab,  quloqdan  ajrabdi.

Yer  yuzini  baxm al  olsa  ham ,

Anqovga  taqiyalik  tegmas.

Yo  eshakni  vukka  elt,

Yo  —  yukni  eshakka.

Y om on  dallol  yonidan  to ‘lar.

Y om on  kosib  bigiz  tanlar.

Y onm asa,  o ‘tin  yom on,

Yoqolmasa  —  xotin.

Yotgan  yotar,  qidirgan  topar.

Yog‘och  qozon  tagi  kuyar.

---

Yog‘ochning  y u m sh o g in i  qurt  yer,

O dam ning  y u m sh o g in i  —  it.

Jum ush  o'kirib  biyik  b o im a s,

Echki  yugurib  —  kiyik.

J o lgidan  ju z ’ya.

Z am oning  tulki  b o is a ,  sen  tozi  b o i.

Z am oning  qanday  b o is a ,

Bo‘rkingni  shunday  kiy.

It  b o iis h   uchun  ham   bir  qarich  quyruq  kerak. 

Ish  bilm asang,  gap  bil.

Ish  bilgan  —  tuzar,

Bilmagan  —  buzar.

Yiqilsang,  olib  tur,

C ho'ntagingga  solib  tur.

Y o‘rg‘a  otning  y o ii  b o ia r,

J o ‘rtoqining  sh o ‘ri  b o ia r.

Y okqni  borday  qil,

Bom i  bolday  qil.

Kishi  q o ii  bilan  ip  eshilmas.

Kurash  bilm agan  otasini  yiqitar.

K uchangan  bilan  q o i   qavarm as,

Baqirgan  bilan  bir  ish  bitmas.

K oiigillagan  c h o ‘pon  takadan  sut  sog‘ar.

K o‘p  b o is a   seplab  ko‘r,

Oz  b o isa   —  eplab.

M ergan  ovda  bilinar,

So‘zchi  —  dovda.

M ol  yo'qotgan  enasining  q o ‘ynini  izlar.

M olni  boqsang,  to ‘q  b o ia r,

Boqolm asang,  yo'q  b o ia r.

---

Molni  topganga  boqtir,

0 ‘tinni  chopganga  voqtir.

N o ‘noq  m ergan  oqsoq  quyon  izlar.

Ov  olgan  tozi  burnidan  m a ’lum.

Ovni  otsang,  bilib  ot,

Dol  nishonga  q o ‘yib  ot.

Ovchi  ovchilikni  qancha  bilsa,

Ayiq  ham   qochishni  shuncha  bilar.

Oldingi  bersin  sazasin,

Keyingi  bersin  jazosin.

O rtiq  qilam an  deb,  tirtiq  qilma.

Pazandaning  go‘jasidan  osh  chiqar, 

N oshudning  palovidan  tosh  chiqar.

P odachi  ko‘p  b o ‘lsa,  m ol  harom   o ‘lar.

Pul  otang  kim,  onang  kim   dem aydi.

Pulni  pul  topar,

K etm onni  ahm oq  chopar.

Puxta  b o ‘ynidan  ilinar,

G o ‘l  —  oyog‘idan.

Savdolashuv  —  savdoning  yarmi.

Sandig‘i  t o l a   sepi  b o lg u n ch a,

Yuragi  to ‘la  epi  b o ‘lsin.

Satang  bir  ish  qilolm aydi,

Qilsa  ham   ko‘p  bilolm aydi.

Sepli  b o ‘lguncha,  epli  b o ‘l.

Seplini  olm a,  eplini  ol.

Sigir  o ‘g ‘irlagan  qutuldi,

A rqon  o ‘g‘irlagan  tutildi.

---

Six  ham   kuym asin,  kabob  ham .

Sonsiz  xotinning  uyiga  son  kirmas. 

Sochib  qochguncha,  olib  qoch. 

Sudralgan  kaltak  yer.

Suza  bilmagan  o ‘z  hovuzida  g‘arq  b o llar.

S o ‘z  bilm agan  kishidan 

H ura  bilgan  it  yaxshi.

S o‘ray-sokray,  bilib  olibdi,

U yala-uyala,  quruq  qolibdi.

S o'qolm agan  so'yil  ko'tarar.

Tavakkal  to g 'n i  yiqar.

Tavakkal  —  erning  yo‘ldoshi.

Tariqni  yegan  —  chum chuq,

Baloga  qolgan  —  bedana.

T arig‘i  pishganning  tovug‘i  b o ‘l.

Taqlid  bilan  tong  otmas.

T entak  o kylanguncha,

Tavakkalchi  suvdan  o ‘tar.

Tirik  b o lib   bozorda  yo'q.

O 'lik  b o klib  —  m ozorda.

Toz  taranguncha,  to ‘y  tarqar.

Tosh  kelsa,  kemir,

Suv  kelsa,  simir.

Tulkining  m ing  bir  hunari  bor, 

H am m asidan  oxirgisi  ulug‘vor.

Tulkining  hiylasi  k o ‘p,

Yaxshisi  —  qochinoq.

Turib  oMguncha,  urib  o ‘l.

---

Tuya  —  katta,

Yag‘rmi  —  undan  ham   katta.

Tuya  o ‘yin  tushsa,  qor  yog'ar.

Tuyaliga  bostirma,

Itlikka  qoptirma.

Tuyaning  kattasi  k o ‘prikda  tayoq  yer. 

T ug‘uluq  so‘ram oqning  ham   a ’moli  bor. 

T o'kilgandan  yalab  qol.

T o ‘n  —  kiyganniki,

Ot  —  m inganniki.

T o 4 k in i  yaqinning  to ‘shagi  yig‘ilmas. 

U ddasidan  chiqm asang,  urinm a.

U zoqdan  aravalaguncha,

Y aqindan  to ‘rvala.

U ra  bilmagan  uzun  kosov  коЧагаг.

U ra  bilm agan  o ‘qlov  коЧагаг.

U ringan  xotin  o ‘g41  tug'ar.

U rushib  o4ir,  ushlashib  o4ir.

Uyalgan  buyurgandan  quruq  qolar.

Uyalgan  yigit  qizdan  quruq  qolar.

Uquvi  bor  ulg‘ayar,

Uquvi  yo‘q  sarg‘ayar.

C haqqon  chora  topar,

Beparvo  —  bahona.

Chivin  ham   anqovning  og‘zini  poylar.

C h o ‘loq  b o isa n g   ham ,  n o knoq  Ь о Ч та.

Elak  so'rashga  ham   og‘iz  kerak.

---

Elanm asang,  el  qayda,

Y alinm asang,  pul  qayda.

Em ini  qilguncha,  epini  qil.

Eplagan  ikki  oshar.

Eplaganni  er  bil,

Yana  qaytib  sher  bil.

Eplashga  ep  kerak,

B og'lashga—  ip.

Epli  xotin  uyni  tu tar  orasta,

Epsizda  uy  to ‘ri  latta-putta.

Epli  qizdan  qolm a,

Sepli  qizni  olma.

Epsiz  sozanda  sozin  c h o ‘zar.

E pchil  xotin  qor  qalab,  qozon  qaynatar.

E rinchoqning  ishi  bitm as,

Epsizning  —  hojati.

Et  yeydigan  qush  ham   bor,

E tini  yeydigan  qush  ham   bor.

Eshikni  keyin  kirgan  yopar.

Echki  yugurib  lang  b o ‘lmas.

Y um shoq  yog‘ochga  qurt  tushar.

Y utganning  tom og ‘iga  qaram a, 

Y urganning  —  oyog‘iga.

Yaxshi  buzoq  ikki  onani  em ar.

Yaxshi  xotin  go 'sh t  quritar,

Y om on  xotin  go 'sht  sasitar.

O 'ziga  yol  b o lm ag an ,

0 ‘zgaga  dum   ham   b ololm as.

0 ‘zing  uchun  o ‘l  yetim.

---

0 ‘zlari  oyday,

Qilgan  ishlari  loyday.

0 ‘ychi  o'yiga  yetguncha,

Tavakkalchi  borib  kelar.

O 'ychining  o'yi  bitguncha,

Tavakkalchining  to ‘yi  bitar.

O 'n   m arta  shap-shap  deguncha,

Bir  m arta  shaftoli  yegan  yaxshi.

0 ‘ngm aganning  iti

O 'g'ri  ketgandan  s o iig   hurar.

O 'ngm aganning  o'qi  qiya  ketar.

O 'rgim chakdek  o ‘rm ala,

Bedanadek  yo'rg'ala.

O 'rni  kelsa,  o 'ro q   o'r.

0 ‘ti  chiqqanning  oti  yurmas.

O 'tk ir  suqulganni  teshar.

O 'choqdagi  o 'tim   o 'ch m asin   desang, 

Q o ‘ri  borida  harakat  qil.

0 'g ‘il  bo'lsin,  qiz  bo'lsin,

Q o ‘l-oyog‘i  tez  bo‘lsin.

0 ‘g‘il  tu g ‘mas  xotin  b o ‘lmas,

M ol  topm as  yigit  b o ‘lmas.

O 'g 'ri  qutular,

T o 'g 'ri  tutilar.

Qam ishni  b o ‘sh  tutsang,  qo'lingni  qiyar.

Qaragan  topm as,  so'ragan  topar.

Qari  qiz  ovga  chiqar,

K etidan  g'avg‘o  chiqar.

Qari  qiz  yasanguncha,  to ‘y  tarqar.

Q atiq  ichgan  qutular,

X urm acha  yalagan  tutilar.

---

Q irq,  yuzning  bolasi 

O 'n   to 'rtid a   bosh  bo'lar,

C hiyirlining  bolasi 

O 'n   sakkizda  yosh  bo'lar.

Q ozon  o 'g'irlagan  qutular,

C h o 'm ic h   ushlagan  tutilar.

Q ochgan  quyon  yotgan  quyonni  ola  qochar.

Q ochgan  qutular.

Turgan  tutilar.

Qosh  q o 'yam an  deb,  k o 'z  chiqarm a.

Quyon  otolm aganning  bolasi  arslon  otibdi.

Q o'ydek  y uw osh  bo 'l,

O tdek  —  yuguruk.

Q o'li  kaltaning  tili  qisqa.

Q o ‘li  sust  kosibdan  oyog'i  ildam  gadoy  yaxshi.

G ‘a t-g 'a t  qilgan  karnaychi,

Baloga  qolgan  surnaychi.

H ura  bilmagan  it  qo'raga  bo'ri  keltirar.

H o ‘kizga  kuchi  yetm agan  arsninini  to'balar.