Atom yadrosi ya zarralar fizikasi



Download 6,32 Mb.
Pdf ko'rish
bet39/325
Sana01.01.2022
Hajmi6,32 Mb.
#305408
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   325
Bog'liq
atom yadrosi va zarralar fizikasi

triplet holat 
deb ataladi. Deytronning 
spini 
1 = 0
  boMgan  singlet  holati  uchram aydi,  y a ’ni  spinlari  antiparallel 
boMgan proton-neytron holati barqaror emas. Bu yadroviy kuchlam ing spin 
y o ‘na!ishga bogMiq ekanligidandir. Bundan ko‘rinib turibdiki, proton bilan 
neytron spinlari parallel boMganda ularning tortishish kuchi antiparallel spinli 
holga nisbatan kuchliroq boMar ekan.
Deytronning magnit momenti 
Ц  =
 0,86 / /  
. U proton bilan neytronning 
magnit momentlari yigMndisidan ozgina kamdir:


Ц
  + / /   = 
2,19 /.i
 
- 1 , 9 1 / /  
= 0 , 8 8 / /
г   р 
г   п
 
’ 
г   уат
 
5
 
г   yarn 

4
Bu ikki qiymatning bir-biridan ozgina boMsada farqlanishi yo deytrondagi 
nuklonlar spini  aniq  parallel  boMmasligidan,  yo  nuklonlar orbital  harakat 
tufayli  qo‘shimcha  magnit  moment  hosil  qilishi  sabab  boMishi  mumkin. 
Deytronning spini  1 gateng boMgani uchun birinchi taxmin noto‘gri, demak, 
ikkinchi taxmin to‘g ‘ridir.
Deytron  magnit  momentini  chuqur  tahlil  qilish  proton  va  neytronlar 
orasidagi yadroviy o ‘zaro ta’sir kuchida markaziy xarakterga ega boMmagan 
o ‘zaro  ta’sir  ham  m avjudligini  ko‘rsatadi.  Haqiqatan,  agar  deytrondagi 
nuklonlar orbitadagi ta ’sir kuchi faqat markaziy kuchdan iborat boMganda, 
deytronning eng past energetik holati orbital momentning /  =  0 qiymatiga 
mos keluvchi  sof 
S
 holatdan  iborat boMar edi.
Deytron  magnit  momenti  / /  ^   nuklonlar  magnit  momentlari  / /   +  / /  
n
 
dan chetlanish yadro kuchi markaziy emasligini ko‘rsatadi. Haqiqatan, yadro 
kuchi  markaziy boMmasa,  orbital  moment harakat integrali  boMa olmaydi. 
U  holda toMa moment turli orbita momentlari yigMndisidan  iborat boMadi. 
Deytron  asosiy  holat  spin  va juftligi 
=  Г   boMganligi  uchun  orbital 
proton va neytron spinlari yigMndisi  1  boMishi kerak. Nuklonlar 
S
 holatda 
I
 
=  0 da parallel holatda boMishi mumkin, antiparallel holatda boMa olmaydi. 
Deytron juftligi ju ft boMganligi  uchun 
S  \ a d  (I
  =  0, /  =  2) holatlardagina 
boMa oladi, P-holatda (/  =  1) boMa olmaydi.
Xulosa  qilib  aytish  m umkinki,  deytron  markaziy  boMmagan  kuchlar 
ta’sirida 
S
 va 
d
 holatlarda aralash turadi. Nuklonlar 
d
 orbitada harakatlanishi 
bilan magnit m omentga hissa qo‘shadi.
M agnit  m om entning  chetlanishini  deytron  nuklonlari  4%   vaqtini 
d
 
orbitada o ‘tkazadi deyilsa tushunarli  boMadi.
d
  holatda  zaryad  zichligining  taqsimlanishi  sferik  simmetriyaga  ega 
boMmagani uchun deytronning kvadrupol momenti noldan farqlanishi kerak. 
Yuqorida  deytronning  elektr  kvadrupol  moment 
Q
  =  2,738-10“27  sm2  ga 
teng ekanligini  aytgan  edik.  Demak,  yadro kuchlari  markaziy emas,  balki 
ten zor  xususiyatga  ega,  y a ’ni  deytrondagi  nuklonlar  spinlari  parallel 
boMib,bir  o ‘qqa joylashgandagina  kuchli  ta’sirlashadi,  boshqa  holatlarda 
ta ’sirlashmaydi  (2.2-rasm).


a) 
b)

Download 6,32 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   325




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish