Soliq va soliqqa tortish fanidan

Xo‗jalik sudlarida davlat bojini to‗lashdan ozod qilish. 
Xo‗jalik sudlarida 
davlat bojini to‗lashdan quyidagilar ozod qilinadi: 
1) tadbirkorlik faoliyati bilan shug‗ullanuvchi yuridik va jismoniy shaxslar — 
pul  mablag‗lari  bo‗lmaganda,  bu  bank  muassasasi  tomonidan  tasdiqlangan  taqdirda, 
xo‗jalik sudining ajrimi bo‗yicha; 
2)  qishloq  xo‗jaligi  tovarlari  ishlab  chiqaruvchilar  —  tayyorlov  va  xizmat 
ko‗rsatuvchi  tashkilotlar  shartnoma  majburiyatlarini  bajarmaganligi  bilan  bog‗liq 
da‘volar bo‗yicha; 
3)  tadbirkorlik  sub‘ektlari  —  tadbirkorlik  faoliyatini  amalga  oshirish  bilan 
bog‗liq huquqlari va qonuniy manfaatlarini buzadigan davlat organlari hamda boshqa 
organlarning  qarorlari,  ular  mansabdor  shaxslarining  harakatlari  (harakatsizligi) 
ustidan sudga murojaat qilganda; 
4)  arizachi  va  javobgar  —  qonun  hujjatlarida  belgilangan  muddatlarda 
moliya-xo‗jalik  faoliyatini  amalga  oshirmayotgan  va  (yoki)  o‗z  ustav  fondini  (ustav 
kapitalini) shakllantirmagan korxonalarni tugatishga doir ishlar bo‗yicha; 

---

148 
 
5)  da‘vogarlar  —  o‗rmon  daraxtlarini  o‗zboshimchalik  bilan  kesish  hamda 
o‗rmondan foydalanish, o‗rmonni qo‗riqlash va muhofaza qilish tartibi va shartlarini 
boshqacha  tarzda  buzish  tufayli  o‗rmon  fondiga  etkazilgan  zararni  undirish 
to‗g‗risidagi,  o‗rmon  xo‗jaligi  daromadi  summalarini  (shu  jumladan,  o‗rmon 
daraxtlarini  o‗sib  turgan  joyida  sotish  qoidalarini  buzganlik  uchun  zarar  va 
neustoykani, shuningdek o‗zboshimchalik bilan o‗rmon daraxtlarini kesganlik, pichan 
o‗rganlik  va  mollarni  o‗tlatganlik  uchun  jarimalarni)  undirish  to‗g‗risidagi  ishlar 
bo‗yicha; 
6)  O‗zbekiston  Respublikasi  Savdo-sanoat  palatasi  —  palata  a‘zolarining 
manfaatlarini  ko‗zlab  qilingan  da‘volar  yuzasidan,  shuningdek  davlat  va  xo‗jalik 
boshqaruvi  organlarining  qarorlari,  ular  mansabdor  shaxslarining  harakatlari 
(harakatsizligi) ustidan palata a‘zolarining manfaatlarini ko‗zlab qilingan shikoyatlar 
bo‗yicha; 
7)  nodavlat  notijorat  tashkilotlari  —  o‗z  huquqlari  va  qonuniy  manfaatlarini 
buzadigan davlat organlarining g‗ayriqonuniy qarorlari, ular mansabdor shaxslarining 
g‗ayriqonuniy harakatlari (harakatsizligi) ustidan sudga shikoyat qilganda; 
8)  xususiy  uy-joy  mulkdorlarining  shirkatlari,  kommunal-foydalanish 
tashkilotlari  —  majburiy  badallarni  to‗lash  va  kommunal  xizmatlar  to‗lovi  bo‗yicha 
qarzlarni undirish to‗g‗risidagi da‘volar bo‗yicha; 
9)  xususiy  uy-joy  mulkdorlarining  shirkatlari,  kommunal-foydalanish 
tashkilotlari  —  tuzilgan  shartnomalar  shartlari  aholiga  uy-joy-kommunal  xizmatlari 
ko‗rsatuvchi  korxonalar  tomonidan  bajarilmaganligi  yoki  lozim  darajada 
bajarilmaganligi  tufayli  etkazilgan  zararning  o‗rnini  qoplash  to‗g‗risidagi  da‘volar 
bo‗yicha; 
10)  tumanlar,  shaharlar  (shahar  tarkibiga  kiruvchi  tumanlar)  hokimliklari  — 
kommunal xizmatlar ko‗rsatuvchilar yoki xususiy uy-joy  mulkdorlari shirkatlarining 
kommunal  xizmatlar  haqini  to‗lash  va  majburiy  badallarni  to‗lash  bo‗yicha  qarzni 
undirish to‗g‗risidagi taqdimnomasiga muvofiq kiritiladigan da‘volar yuzasidan; 
11)  nogironlarning  jamoat  birlashmalari,  shuningdek  ularning  muassasalari, 
o‗quv-ishlab chiqarish korxonalari va birlashmalari — barcha da‘volar bo‗yicha; 
12)  tuman  (shahar)  ijtimoiy  ta‘minot  bo‗limlari  —  zarar  etkazuvchidan 
quyidagi summalarni undirish to‗g‗risidagi regress da‘volar bo‗yicha: 
jabrlanuvchiga  yoki  uning  oila  a‘zolariga  to‗langan  pensiyalar  va  nafaqalar 
summalarini;  

---

149 
 
benzinga,  avtomototransport  vositalarini  ta‘mirlashga,  ularga  texnik  xizmat 
ko‗rsatishga  va  ehtiyot  qismlar  olish,  nogironlarni  avtomototransport  vositalarini 
haydashga o‗rgatishga ketadigan xarajatlarni qoplash summalarini; 
13)  da‘vogarlar  va  javobgarlar  —  sug‗urta  faoliyatini  tartibga  solish  va 
nazorat qilish organlari — majburiy sug‗urta operatsiyalari bilan bog‗liq barcha ishlar 
bo‗yicha; 
14)  «O‗zagrosug‗urta»  davlat-aksiyadorlik  sug‗urta  kompaniyasi,  uning 
direksiyasi  va  joylardagi  bo‗linmalari  —  qishloq  xo‗jaligi  korxonalari  tomonidan 
bank  kreditlarini  to‗lamaslik  xavfini  hamda  qishloq  xo‗jaligi  mahsuloti  etishtirish, 
shuningdek  fyuchers  kontraktlar  bo‗yicha  ishlarni  amalga  oshirish  uchun  oldindan 
beriladigan  mablag‗larning  qaytarilishini  sug‗urta  qilish  shartnomalari  bo‗yicha 
to‗langan  sug‗urta  tovoni  uchun  qishloq  xo‗jaligi  korxonalaridan  qarzni  undirish 
to‗g‗risidagi da‘volar bo‗yicha; 
15)  O‗zbekiston  Respublikasi  Qishloq  va  suv  xo‗jaligi  vazirligi,  uning 
joylardagi organlari — suv to‗g‗risidagi qonun hujjatlarini buzganlik tufayli davlatga 
etkazilgan  zararning o‗rnini qoplash uchun  mablag‗larni  davlat  daromadiga undirish 
to‗g‗risidagi da‘volar bo‗yicha; 
16) tuman qishloq va suv xo‗jaligi bo‗limlari — qishloq xo‗jaligi tovar ishlab 
chiqaruvchilarining manfaatlarini ko‗zlab berilgan da‘volar bo‗yicha; 
17)  O‗zbekiston  Respublikasi  Tabiatni  muhofaza  qilish  davlat  qo‗mitasi  va 
uning 
joylardagi 
organlari 
—  atrof  muhitni  ifloslantirganlik,  tabiatdan 
o‗zboshimchalik  bilan  foydalanganlik  va  tabiiy  resurslardan  foydalanish  hamda 
ularni  muhofaza  qilishning  tartib  va  shartlarini  boshqacha  tarzda  buzganlik  tufayli 
tabiiy ob‘ektlarga va komplekslarga etkazilgan zararning o‗rnini qoplash to‗g‗risidagi 
da‘volar bo‗yicha; 
18) O‗zbekiston standartlashtirish, metrologiya va sertifikatlashtirish agentligi 
hamda  uning  joylardagi  organlari  —  standartlarni,  texnik  shartlarni  joriy  etish  va 
ularga  rioya  etilishi  hamda  mahsulotlar  sifati  ustidan  davlat  nazoratini  amalga 
oshiruvchi organlar yoki shunday vakolatga ega bo‗lgan boshqa organlar jo‗natishni 
man  etgan  mahsulotlarni  etkazib  bergan  yuridik  shaxslardan  byudjet  daromadiga 
jarimalar undirish to‗g‗risidagi da‘volar bo‗yicha; 
19)  O‗zbekiston  Respublikasi  Davlat  mulkini  boshqarish  davlat qo‗mitasi  va 
uning  joylardagi  organlari  —  davlat  mulkiga  etkazilgan  zararning  o‗rnini  qoplash 
uchun davlat daromadiga mablag‗lar undirish to‗g‗risidagi da‘volar bo‗yicha; 

---

150 
 
20)  qimmatli  qog‗ozlar  bozorini  tartibga  solish  bo‗yicha  vakolatli  davlat 
organi — investorlarning, shuningdek davlatning huquqlari va qonuniy manfaatlarini 
himoya qilishga doir da‘volar bo‗yicha; 
21)  davlat  soliq  xizmati  organlari,  moliya  hamda  bojxona  organlari, 
shuningdek  monopoliyadan  chiqarish,  raqobat  va  tadbirkorlikni  qo‗llab-quvvatlash 
organlari  —  barcha  ishlar  va  hujjatlar  bo‗yicha,  shuningdek  alohida  yuritiladigan 
ishlar bo‗yicha sudga arizalar berganlik uchun;  
22)  prokuratura  organlari  —  davlatning,  yuridik  va  jismoniy  shaxslarning 
manfaatlarini ko‗zlab qilingan da‘volar hamda berilgan arizalar yuzasidan; 
23)  adliya  organlari  —  davlatning,  yuridik  va  jismoniy  shaxslarning 
manfaatlarini ko‗zlab qilingan da‘volar hamda berilgan arizalar yuzasidan; 
24)  undiruvchi  yoki  sud  ijrochisi  —  qonunda  nazarda  tutilgan  taqdirda, 
qarzdorni  yoki  uning  mol-mulkini  qidirish  bo‗yicha  xarajatlarning  o‗rnini  qarzdor 
tomonidan qoplash to‗g‗risidagi da‘volar yuzasidan.