Buxoro davlat universiteti pedagogika fakulteti pedagogika kafedrasi



Download 0,69 Mb.
Pdf ko'rish
bet26/43
Sana01.01.2022
Hajmi0,69 Mb.
#303053
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   43
Bog'liq
bolajak pedagoglarda kreativlikni shakllantirish va rivojlantirish yollari

Moslashuvchanlik. 

O‟quvchilar  keng  fikr  yurita  olsalar,  vaziyat  va 

muammoga  ham  bir  qancha  va  turli  echim  topadilar.  Bo‟lajak  pedagoglarda 

moslashuvchanlikni  ular  turli  nuqtai-  nazar  va  fikrlarni  inobatga  olganlari  va 

ularni  tahlil  qilganlarida,  turli  fikrlarin  bir-biri  bilan  solishtirganda  va  ularning 

o‟hshash  va  farqli  tomonlarin  topganlarida  va  nihoyat  muvafaqqiyatga  erishib, 

yaxshi  natijalar  ko‟rsatayotganlarida  kuzatish  mumkin.  Moslashuvchan  bo‟lish 

uchun  bo‟lajak    pedagoglar  ma‟lumotning  faqat  yuzaki  qismini  emas,  balki 

uning  chuqur  mohiyatini  anglab  etishlari  lozim.  Moslashuvchanlik  ko‟nikmasini 

shakllantirishda  bo‟lajak  pedagoglar  amaliyot  bilan  ta‟minlansa  va  ularga  yo‟l-

yo‟riq  ko‟rsatilsa,  kelgusida  turli  g‟oyalarni  topishda  bu  kuchli  stimul  bo‟lib 

hizmat 


qiladi. 

Agarda 


talaba 

ko‟plab  g‟oyalar  topgan  bo‟lsa,  u  

moslashuvchanlikni emas, balki ravon fikrlashni namoyon qilmoqda, chunki bunda 

barcha  e‟tibor  bitta  yoki  bir  turdagi  javoblarga  qaratiladi.  Bo‟lajak pedagoglarda 

moslashuvchalik ko‟nikmasini shakllantirishda soni jihatdan ko‟p emas, balki  turli 

mazmundagi  g‟oyalarni  topish  kerakligini  alohida  ta‟kidlab  o‟tish  lozim.



 

Muammoning 

mazmunini 

chuqur 


anglagan 

holda 


ham, 

bo‟lajak  

pedagoglar  turli  g‟oyalarni  topishda  qiynaladilar  yoki  umuman  bunga  qodir 

bo‟lmaydilar.  Bu  esa,  o‟z  o‟rnida,  ularda  moslashuvchanlik  ko‟nikmasini 

shakllantirish kerakligdan dalolat beradi. 

Tajriba  va  doimiy  mashq  yordam  bersada,  o‟qituvchi  bo‟lajak pedagoglarga 

murabbiy  sifatida  turli  strategiyalardan  foydalanishni  o‟rgatishi  kerak.  Bo‟lajak  

pedagoglarga  turli  g‟oyalar  turli  toifa  (kategoriyalar)ga  bo‟linishini  anglashida 

yordam  berish  mumkin.  M:  “hayvonlar”  kategoriyasiga  bo‟lajak    pedagoglar 

hayvonlar  nomlarini  keltiradilar.  Birozdan  so‟ng,  “taomlar”  kategoriyasiga 

Bo‟lajak    pedagoglar  avval  milliy  keyin  boshqa  halqlar  taomlari  ro‟yxatini 

tuzadilar.  Mashq  shu  yo‟sinda  davom  etadi.  Bu  bo‟lajak    pedagoglar  bir 

kategoriya,  ya‟ni  bir  fikrdan  ikkinchisiga  o‟tish  va  unga  tezda  moslashish 

ko‟nikmasini  o‟zlashtirmaguncha  davom  etadi.  Bo‟lajak    pedagoglarda  bunday 




32

 

 



ko‟nikma  shakllangach,  ulardan  moslashuvchanlik  bilan  fikrlashni  talab  qilish 

mumkin.  

Ko‟p  yillar  avval  Aleks  Osborn  moslashuvchanlik  bilan  fikrlashni 

kuchaytiruvchi  savollar  toifasini  tuzib  chiqqan  (1963).  Eberlening  1971  yilda 

ishlab         chiqqan         SCAMPER         mnemonik         sxemasi 

substitute 

(almashtirmoq, o‟zgartirmoq),         combine         (birlashtirmoq), 

 

adapt 



(moslashtirmoq), 

modify 


(o‟zgartirmoq, 

boshqa 


shakl 

bermoq), 

maximizeG‟minimize  (maksimallashtirmoq, minimallashtirmoq),  put to other uses  

(boshqa  soha,  usulda  qo‟llash),  eliminate  (oldini  olmoq)  va  rearrange 

(qo‟llanilishini  o‟zgartirish)  kabi  tushunchalar  asosida  ishlab  chiqilgan.  4-sinf 

o‟qituvchisi  SCAMPER  mnemonik  sxemasidan  bo‟lajak    pedagoglarda 

moslashuvchan  fikrlashni  rivojlantirishda  istiqomat  qilayotgan  shahri,  tuman, 

mahallasining  ramzi  yoki  iqtisodiyot,  sanoat,  oziq-ovqat  sohasiga  tegishli 

ma‟lumotlarni  va  aynan  Mayn  shahrining  ramzi  bo‟lshan  mashhur  olmali 

pirogidan  o‟quvchilar  e‟tiborini  tortishda  foydalanganini  ko‟rsatadi.  O‟quvchilar 

mnemonik  sxemadan  foydalangan  holda  agarda  shokoloddan  mashhur  olmali 

pirogni  pishirishda  shokoladdan  foydalanilsa  va  pishirish  jarayonida  pirogning 

tarkibi  yoki  shakli  o‟zgartirilsa  qanday  natijaga  olib  kelishi  va  qanady  qilib  bu 

shokoladli pirogni Mayn shahrining mashhur pirogiga  aylantirish mumkinligi tahlil 

qiladilar”. 


Download 0,69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   43




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish