bo’yicha minimum xizmat ko’rsatishni talab etadigan va tegishli hokimiyat bilan
tuzilgan shartnoma asosida xizmatlarni ko’rsatadi. Har bir yo’nalishga ajratilgan
aktivlar va har bir yo’nalish bo’yicha pul oqimlari alohida aniqlanishi mumkin.
Yo’nalishlardan biri sezilarli zarar bilan faoliyat ko’rsatadi. Tadbirkorlik sub’ekti
biror avtobus yo’nalishini qisqartirish imkoniga ega bo’lmaganligi sababli, boshqa
aktivlardan yoki aktivlar guruhlaridan keladigan pul kirimlaridan katta darajad
mustaqil bo’lgan holda aniqlanadigan pul kirimlarining eng quyi darajasi bo’lib butun
beshta yo’nalish tomonidan yuzaga keltiriladigan pul kirimlari hisoblanadi. Har bir
yo’nalish uchun pul mablag’larini hosil qiladigan birlik bo’lib butun avtobus
Pul kirimlari bu tadbirkorlik sub’ektiga nisbatan tashqi tomonlardan olinadigan
pul mablag’i va pul mablag’i ekvivalentlarining kirimlaridir. Aktivdan (yoki aktivlar
guruhidan) keladigan pul kirimlari boshqa aktivlardan (yoki aktivlar guruhlaridan)
keladigan pul kirimlaridan ko’proq mustaqil bo’lishi yoki bo’lmasligini aniqlashda,
tadbirkorlik sub’ekti turli omillarni, jumladan rahbariyat tadbirkorlik sub’ektining
operatsiyalarini (masalan, mahsulot turlari, bizneslar, alohida joylashuvlar, tumanlar
yoki hududiy joylar bo’yicha) qanday nazorat qilishini yoki rahbariyat tadbirkorlik
sub’ekti aktivlarining va operatsiyalarining davom etishi yoki chiqib ketishi
151
Pul mablag’larini hosil qiladigan birlikning qoplanadigan qiymati – pul
mablag’larini hosil qiladigan birlikning chiqib ketish xarajatlari chegirilgandagi
haqqoniy qiymati bilan uning foydalanishdagi qiymati o’rtasidagi ko’prog’i
hisoblanadi. Pul mablag’larini hosil qiladigan birlikning qoplanadigan qiymatini
aniqlash maqsadida, “aktiv”ga har qanday havola “pul mablag’larini hosil qiladigan
birlik”ka havola sifatida o’qiladi.
Pul mablag’larini hosil qiladigan birlikning balans qiymati pul mablag’larini
hosil qiladigan birlikning qoplanadigan qiymatini aniqlash usuliga muvofiq bo’lgan
asosda aniqlanishi lozim.
Pul mablag’larini hosil qiladigan birlikning balans qiymati:
(a)
faqatgina pul mablag’larini hosil qiladigan birlikka nisbatan o’rinli va
mos ravishda bevosita aks ettirilishi, yoki taqsimlanishi mumkin bo’lgan aktivlarning
balans qiymatini o’z ichiga oladi va pul mablag’larini hosil qiladigan birlikning
foydalanishdagi qiymatini aniqlashda foydalaniladigan kelgusi pul kirimlarini yuzaga
keltiradi; va
(b)
har qanday tan olingan majburiyatning balans qiymatini o’z ichiga
olmaydi, bunda pul mablag’larini hosil qiladigan birlikning qoplanadigan qiymat
ushbu majburiyatni inobatga olmagan holda aniqlanishi mumkin bo’lmaguncha.
Bunga sabab shuki, pul mablag’larini hosil qiladigan birlikning chiqib ketish
xarajatlari chegirilgandagi haqqoniy qiymati va foydalanishdagi qiymati pul
mablag’larini hosil qiladigan birlikning qismi bo’lmagan aktivlarga va tan olingan
majburiyatlarga tegishli pul oqimlarini inobatga olmagan holda aniqlanadi.
Pul mablag’larini hosil qiladigan birliklarda gudvillni taqsimlash
Qadrsizlanishga tekshirish maqsadida, biznes birlashuvida sotib olingan gudvill
xarid sanasidan boshlab sotib oluvchining, birlashuv faoliyatidan manfaat olishi
kutilgan, pul mablag’larini hosil qiladigan birliklarining har biriga, yoki pul
mablag’larini hosil qiladigan birliklar guruhlariga, taqsimlanishi lozim, bunda sotib
olinuvchining boshqa aktivlari yoki majburiyatlari ushbu birliklarga yoki birliklar
guruhlariga biriktirilgan bo’lishi yoki bo’lmasligidan qat’iy nazar. Gudvill bunday
taqsimlangan har bir birlik yoki birliklar guruhi:
(a) tadbirkorlik sub’ekti ichidagi gudvill ichki boshqaruv maqsadlarida nazorat
qilinadigan eng quyi darajani aks ettirishi lozim; va
(b) umumlashtirishdan oldin MHXS 8 “Operatsion segmentlar”da ta’riflangan
operatsion segmentdan kattaroq bo’lmasligi lozim.
Do'stlaringiz bilan baham: