Standartlari

 

Ishchi  bosqichning  maqsadi 

–  BHXS  va  MHXS  bo’yicha  yuritiladigan 

hisoblar o’rtasidagi asosiy farqlarni aniqlash va baholash. 

 

Bu  transformatsiyaning  eng  mas’uliyatli,  uzoq  davom  etadigan  va  ko’p 

mehnatni talab etadigan bosqichidir. 

Kompaniya  moliyaviy-xo’jalik  faoliyatining  va buxgalteriya hisobi tizimining  BHMS 

bo’yicha tahlili: 

 

Shu jumladan, hisob siyosati, ishchi schyotlar rejasi tahlili, operatsiyalar tahlili. 

MHXS bo’yicha hisob siyosatining shakllanishi  

Milliy  hisobotni transformatsiya qilishda kompaniyalar BHMS  ga oid schyotlar rejasi 

bilan  MHXSga  muvofiq  hisob  ob’ektlarining  ro’yxati    o’rtasidagi  farqka  duch 

keladilar. 

Bu masalani qanday hal qilish mumkin?  

Javob: 

1.

 

MHXSga  muvofiq  schyotlar  rejasini  milliy  asosdagi  analoglarga  mos  holda 

mustaqil qo’llash.  

---

 

 

249 

 

2.

 

Hisobot moddalari darajasida ishlash 

(MHXS bo’yicha schyotlar rejasini ishlab chiqmaslik) 

Tashkilot  MHXSga  muvofiq  hisob  usulining  u  yoki  bu  turini  tanlashda  qiyinchilikka 

duch keladi. 

Savol:

 

 

MHXS  bo’yicha  hisob  siyosatini  ishlab  chiqishda  kanday  holatlarni  e’tiborga 

olish kerak?  

Javob: 

Yuqori mehnat talabligi – …. 

MHXSga muvofiqligi



 … 

MHXSga muvofiq hisobot tuzishdan maksad 



 … 

Savol:

  

 

Agar  kompaniya  o’z  diqqat  e’tiborini  kompaniyaning  kapitallashuv  darajasini 

oshirishga qaratgan bo’lsa, MHXSga muvofiq qanday hisob siyosatini tanlash kerak ?  

Javob:  



 

 

Kayta baholangan kiymat bo’yicha hisob Modeli  



 

MHXS 16, MHXS 38 



 

Zahiralarni baholash metodi – FIFO 



 

MHXS 40 “Investitsiyalar va ko’chmas mulk”  



 

 O’rtacha qiymat bo’yicha hisob yuritish modeli. 

BHMS  va  MHXSlarga  ko’ra  yuritilgan  hisoblardagi  farqlar  asosiga  ko’rilgan 

transformatsiya  yozuvlarini  shakllantirish  uchun  ma’lumotlarni  yig’ish  (ishchi 

hujjatlarni to’ldirish). 

Ishchi  transformatsiya  jadvallari  ob’ekt  muvofiq  yoki  operatsion  asos  bo’yicha 

tuziladi. 

Asosiy  vositalar  buxgalteriya  hisobi  bo’yicha  ishchi  transformatsiya  jadvallarining 

tuzilishi: 



 

Boshlang’ich qiymati; 



 

Amortizatsiya (davr boshiga, davr uchun, davr oxiriga;) qadrsizlanishdan zararlar. 



 

Ishga tushirish sanasi 



 

Balans qiymati 



 

Va boshqalar 

 

Transformatsiya qaydlari (2 turda): 

1.

 

Moliyaviy  hisobot  elementlarining  tasniflanishi  o’zgarishi  bilan  bog’lik 

bo’lganlari 

2.

 

Moliyaviy hisobot elementlarini baholashni o’zgartiradigan o’tkazmalar. 

 

1.

 

Moliyaviy  hisobot  elementlarining  tasniflanishi  o’zgarishi  bilan  bog’lik 

bo’lganlar: 



 

Qayta tasniflash 



 

Yangi hisob ob’ektlarining joriy etilishi 



 

MHXSga muvofiq tan olishning talablarini qondirmaydigan istisnolar 

Jamlovchi  transformatsiya  jadvalini  to’ldirish  (foyda  va  zararlar  xaqidagi  hisobot  va 

balansni tayyorlash) 

---

 

 

250 

 

Pul  mablag’larining  xarakati  to’g’risidagi  hisobot  va  kapital  xarakati  xaqidagi 

hisobotni tuzish uchun ma’lumotlarni to’plash 

   

MHXSga muvofiq tayyorlangan kapitaldagi o’zgarishlar haqidagi hisobot va pul 

oqimlari to’g’risidagi hisobot ko’rsatkichlari quyidagilar asosida shakllanadi: 



 

Transformatsiya kilingan foyda va zararlar haqidagi hisobot xamda balans  



 

Shuningdek, ishchi bosqichda to’plangan ko’shimcha ma’lumotlar  

Transformatsiyani  amalga  oshirishda  qabul  qilingan,  baholangan  muhokama  va 

soddalashtirish, transformatsiya tavsiflari bo’yicha matnli fayl yaratish.  

MHXS 29 «Giperinflyatsiya sharoitida moliyaviy hisobot» 

MHXS 

29 

inflyatsiyani 

Giperinflyatsiyaga 

o’tishining  absolyut  darajasini 

belgilamaydi.   

Giperinflyatsiya iqtisodiyotining xarakteristikasi: 

1. 

Aholi  o’zining  jamg’armalarini  pulsiz  shaklda  yoki  barqaror  xorijiy  valyutada 

saqlashni afzal ko’radi. 

2.  

Pul  mablag’lari  mahalliy  valyutada  emas,  balki  turg’un  chet  el  valyutasiga 

nisbatan qaraladi (narxlar ushbu valyutada o’rnatilishi mumkin). 

3.  Kreditga  sotish  va  etkazib  berish  kredit  muddati  davomida  xarid  qobiliyatining 

kutilayotgan yo’qotishlarni o’rnini qoplaydigan narxlarda amalga oshiriladi, xattoki bu 

muddat davomiy bo’lmasa ham. 

4. Foiz stavkalari, ish haqi va narxlar baho indeksiga bog’lanadi 

5.  Uch  yil  davomida  inflyatsiyaning  umumiy  darajasi  100  %  dan  ortadi  yoki  shunga 

yaqinlashadi.