Ўзбекистон республикаси oлий ва ўрта махсус таълим вазирлиги teрмиз давлат университетининг

 

---

Хитридиомицетсимонлар синфи 
(Chytridiomycetes ) 
вакилларининг тузилиши 
ва кўпайиш усуллари. 
Замбуруғлар бўлими. Хитридиялар синфи. 
Бу тартиб ўз ичига 80 туркум, 400 турни олади. Кўпчилик вакиллари 
сувда ва нам тупроқда ўсувчи ўсимликларда паразитлик қилади. Вегетатив 
тана ялонғоч плазмадан иборат кўпинча юмалоқ цилиндр ҳосил килади. 
Жинссиз кўпайиши зооспоралар ёрдамида
содир бўлади, баъзи 
вакилларида зооспоранинг қопқоқчаси бўлади. 
Зооспора
ноқулай шароитда 
цистага 
айланади. Олпидиум туркумининг вакилларидан бири 
Олпидиум 
(Olpidium brassica)
дир. 
Ольпидиум 
— 
Olpidium brassicae
карам илдиз буйинчаси тўқимасида: 1— 
зооспорангийлар, 2—зооспоралари: касалланган карам кўчатлари. 
Бу карам кўчатининг илдиз бўғзи яқинидаги илдиз пўстлоғи-эпидермис 
ҳужайраси ичида паразитлик қилиб, 
қора оёқ касаллигини
вужудга 
келтиради. Олпидий билан касалланган карам кўчати тўқимаси 
қораяди, 
сўнг чирийди ва нобуд бўлади.
Ўсимлик тўқимаси ичида паразитнинг 
яланғоч протопласти бўлиниб, шарсимон ёки найсимон ўсимтали 
зооспорангий ҳосил қилади. 
Зооспорангийлар ичидан бир хивчинли зооспоралар ўсимталари оркали 
ташқарига чиқади ва нам тупроқда ҳаракат қилиб, соғлом карам кўчатининг 
илдизи эпидермиясига жойлашади ва ўсимлик ҳужайраси ичига ўз 
протопластини қўяди. Зооспора ҳужайра ичига ўсиб кўпаяди ва 2-3 кундан 
кейин вегетатив тана яна бир хивчинли зооспоралар ҳосил қилади, унинг 
тараққиёт цикли яна қайтадан бошланади. Олпидий парниклардаги карам 
кўчатлари ва сернам тупроқлардаги нухат ҳамда қизил шўра илдизида 
паразитлик қилиб, хосилорликнинг камайишига сабаб бўлади. Олпидийнинг 
тиним давридаги спораси (цистаси) юлдузсимон шаклда бўлиб, қалин пўст 
билан қопланган. Парникларни тез-тез шамоллатиб туриш, кўчатларни 
меъёрида суғориш унга қарши курашнинг энг мухим чорасидир. 
3. Кўрилганларни барчаси альбомга чизиб олинади. 

---